74نگارش يافته است. مؤلف اين اثر، ابوالعباس شهاب الدين احمد بن محمد بن احمد تلمسانى، معروف به «مَقّرى» (986 يا 992-1041 ه-) ، از علماى بزرگ مغرب در نيمه اول قرن يازدهم هجرى است و از وى تأليفات ديگرى نيز به جاى مانده كه مشهورترين آن، «نفح الطيّب من غصن الاندلس الرطيب» است.
لازم به ذكر است كه ابوالعباس مقّرى دو تأليف دربارۀ نعال پيامبر (ص) دارد. نخستين اثر وى، النفحات العنبرية في نعل خير البريّة است. فتح المتعال اثر دوم وى در اين باره است كه نسبت به اثر اول، داراى افزودهها و مطالب بيشترى است.
مقّرى، اين كتاب را در يك فاتحه و چهار باب و خاتمه ترتيب داده و در آن، به تفصيل به نقل اقوال و روايات وارد شده در اوصاف نعال پيامبر (ص) و وصف صورتهاى مختلف نعلين آن حضرت (ص) و خواص و بركات آن پرداخته است و همچنين اشعار و قصايد فراوانى را از اعلام و شخصيتهاى مختلف در مدح صندلهاى پيامبر (ص) گرد آورده است.
از اين كتاب دو تحرير در دست است. مؤلف ابتدا در شوال 1030ق. در قاهره تحرير اول آن را به پايان برده و از روى اين تحرير چند نسخه استنساخ و به بلاد عثمانى (تركيه) و نقاط ديگر ارسال شده است. سپس در نيمۀ نخست ماه رمضان 1033، در ميان منبر و قبر شريف پيامبر (ص) در مسجد النبى، تحرير دوم اثر خود را - كه حاوى اضافاتى بر تحرير اوليۀ آن بوده - نگاشته است. 1
فتح المتعال در همان زمان تأليف، از سوى عموم اهل سنت با استقبال بسيارى روبهرو شد و چند تن از علماى معاصر مقّرى از جمله احمد بن عبدالرحمان صديقى مالكى، احمد بن محمد عنيمى خزرجى و عبدالكريم قاضى قاهره، بر اين كتاب تقريظ نوشتند كه اين تقريظها در خاتمۀ برخى نسخههاى خطى آن موجود است.
امروزه نسخههاى متعددى از اين اثر در كتابخانهها و مراكز نسخ خطى در كشورهاى مختلف نگهدارى مىشود كه تعدادى از آنها از روى نسخهاى به خط مؤلف و يا به فاصلۀ نسبتاً كمى از زمان وى كتابت شده است. در بيشتر نسخههاى اين اثر، تصاويرى از صورتهاى مختلف نعلين پيامبر (ص) ترسيم شده كه به طور معمول تعداد آن هفت صورت بوده، اما در برخى نسخهها تعداد آن كمتر است. (تصوير 3)
در ايران يك نسخه خطى از اين اثر به شماره 2092 در كتابخانۀ آستان قدس رضوى نگهدارى