183در علت نام گذارى مرقد شريف امام حسين (ع) به حائر، چند قول مطرح شده، اما مشهورترين آنها اين است كه پس از فرمان متوكل عباسى مبنى بر تخريب مرقد مطهر و آب بستن به آن، آب به قبر نزديك شد؛ ولى روى آن را نپوشايند و دور تا دور قبر مطهر حلقه زد.
محدودۀ حائر حسينى
1
از مرقد شريف امام حسين (ع) بيست تا بيست و پنج ذراع از هر طرف را حائر حسينى مى‌گويند. 2اين محدوده به مقياس و اندازۀ امروزى، محيطى به وسعت بيست و سه متر مربع را در بر مى‌گيرد و به قول شيخ مفيد، به نحوى است كه قبور مطهر شهدا را هم شامل مى‌شود. 3
علامه مجلسى مى‌نويسد: دربارۀ محدوده حائر حسينى، اختلاف نظر است؛ اما ظاهراً تمام صحن را در بر مى‌گيرد. 4اين محدوده، مطابق مقياس روز ما، پانزده هزار متر مربع مى‌شود.
كمترين محدوده اى كه براى حائر گفته شده، محيط زير قبّه و بيشترين آن نيز در مورد تمام شهر كربلا بيان شده است.
در اين كتاب نام و زندگى نامۀ افرادى ذكر شده كه در محدودۀ صحن شريف و حجره‌ها آرميده‌اند. بنابراين مبنا، ابن فهد حلى 5كه در فاصلۀ چند صد مترى حرم به خاك سپرده شده، مشمول موضوع كتاب نمى شود؛ چون مطابق نظرى كه علامه مجلسى از محدودۀ حائر برگزيده است و مبناى اثر حاضر نيز مى‌باشد، وى در خارج از حائر به خاك سپرده شده است.
با اين حال، خانه‌ها و مدارس و مساجدى كه ديوار به ديوار حرم مطهر بوده و در طرح توسعۀ حرم، بخشى از آنها داخل صحن شده اند، 6در محدودۀ حائر حسينى مى‌باشند و به همين دليل، افرادى كه در اين مكان‌ها آرميده‌اند، نامشان در اين كتاب آمده است.
نويسنده در ادامه به تبيين مشخصات داخلى و خارجى حرم مى‌پردازد و به تعداد حجره‌ها و رواق‌ها و نام هر يك اشاره مى‌كند و بعد به صورتى فهرست وار، به معرفى مقابر خانوادگى موجود در حرم و حجره‌ها و محل‌هايى مثل كشك خانه 7كه در گذشته وجود داشت و اكنون فقط نامى از آن مانده، مى‌پردازد.