185بيان احوال مشاهير هر عصر حوزه نجف و وضعيت علوم پرداخته و در فصل هفتم كه مفصل‌ترين فصل اين جلد است و به قرن دوازدهم اختصاص دارد، از غلبه اصولى‌ها بر اخبارى‌ها ياد مى‌شود.
جلد پنجم موسوعه با عنوان فرعى «مدرسة النجف الاشرف فى عصر التجديد» پيرامون حوزه علميه نجف در قرن سيزدهم است. نگارنده در اين جلد مى‌نويسد كه حوزه نجف در اين عصر، به عنوان رهبر فكرى جهان تشيع شناخته مى‌شود. زعامت فقهى، اصولى، معركه الخميس، نشست بلاغى، معركه طاعونى و قفطانى و مناسبات ادباى نجف با ادباى ديگر شهرهاى عراق، همچنين شرح حال بيست تن از اعلام اماميه كه تمام يا اغلب دوران نشاط علمى خود را در قرن 13 گذرانده‌اند، از مباحث اين مجلد است كه با علامه بحرالعلوم آغاز شده و به ملا محمد ايروانى ختم مى‌شود. نويسنده در اين ميان از سيد جواد عاملى، شيخ جعفر كاشف‌الغطاء، ميرزاى قمى، شيخ احمد احسايى، ملا مهدى نراقى، شيخ حسين نجفى، شيخ حسن كاشف الغطاء، صاحب جواهر، محمدجواد ملا كتاب، شيخ انصارى، ملا على خليلى، سيد حسين كوهكمرى، سيد مهدى قزوينى و. . . سخن مى‌گويد.
نيمه دوم كتاب به خاندان‌هاى علمى مشهور نجف اختصاص دارد. خاندان‌هايى چون: ازرى، اعسم، امين، انصارى، بحرالعلوم، بلاغى، جزايرى، جواهرى، حسانى، جصانى، حكيم، حلو، حويزى، حيدرى، خاقانى، خرسان، خليلى، خنفر، زين، شراره، شرقى و. . . .