103
حاشيه و متن حائر حسينى
مقدمه
غروب پنج‌شنبه، فرصتى مناسب براى سفر به كربلاى معلّى و زيارت سيد الشهداء (ع) در شب جمعه بود تا بهره‌اى از ثواب و صفاى اين شب برده شود.
سمت راست جاده نجف به كربلا پر بود از ساختمان‌هاى كوچك و بزرگ آجرى و سنگى، با علم‌هاى رنگارنگ و تابلوهايى كه با جملاتى صميمى، زائران حسينى را دعوت به پذيرايى مى‌كرد. اين مهمانخانه‌ها و استراحتگاه‌ها با نام «موكب» و «مضيف» ، به نوعى احياى «خوان» هاى پيشين است كه به ندرت آثارى از آن برجاى مانده است. البته برخلاف خوان، اينها موسمى‌اند و بيشتر در ايام زيارتى چون اربعين، نيمه شبعان، 28 صفر و. . . دايرند تا پذيراى زائران و ميهمانان پياده و سوار باشند.
در حد فاصل اين موكب‌ها و جاده اصلى، به تازگى مسيرى ايجاد شده است كه گويا همان «طريق المشاة» يا جاده پياده‌روهاست كه زائران پياده بسيارى، به مناسبت ايام زيارتى اميرمؤمنان (ع) در اين جاده به سمت نجف اشرف در حركت بودند.
پس از غروب آفتاب وارد شهر كربلا شدم. آن شب به زيارت و استراحت گذشت. چند ديدار و بازديد براى مدت اقامت در كربلا پيش‌بينى شده بود. سفرى كارى براى شناخت بيشتر حائر حسينى و كندوكاو در ناگفته‌ها و ناديده‌هاى آن، كه برخى متن بود و بسيارى حاشيه.
دوره كوتاه اقامت، با بازديدهاى متعدد از مكان‌هاى حرم، صحن و محله‌هاى دور و نزديك كربلا گذشت. ملاقات‌هاى مكررى نيز با چهره‌هاى كربلايى همچون توليت محترم حرم حسينى، آقاى سيد سلمان آل طعمه، نماينده بعثه مقام معظم رهبرى و برخى ديگر از شخصيت‌هاى مقيم كربلا داشتم. در اين ميان، بيشترين بهره را از آقاى آل طعمه بردم كه توضيحات حضورى او در حرم، صحن و محله‌هاى اطراف حرم، اصلى‌ترين منبع شناخت كربلاست.
اين نوشتار، گزارشى از مهم‌ترين نتايج سفر صفر 1431 است كه با بهره‌گيرى از مطالعات تكميلى، با شناخت متن حائر حسينى آغاز مى‌شود و سپس حاشيه‌هاى مهم آن ترسيم مى‌گردد.
رواق‌هاى حرم
1. رواق ابراهيم مجاب
در رواق غربى حرم كه در بخش بالاسر حضرت قرار دارد، سنگ مرمر دو سمت بازسازى شده و تغيير كرده است. اين كار، آغاز پروژه تعويض سنگ و كتيبه‌هاى حرم مطهر است كه به نام «پروژه يا حسين» توسط ستاد بازسازى عتبات در حال اجراست. پيشتر بر روى تمام سنگ‌ها آثار گلوله‌هاى مأموران بعثى در ماجراى انتقاضه شعبان 1412 ديده مى‌شد كه تمامى تغيير كرده و فقط به فاصله هر ده متر، نمونه سنگ‌هاى سابق در اندازه‌هاى كوچك نصب شده تا خاطره آن جنايت در اذهان بماند. روى اين سنگ‌ها نوشته‌اند: « آثار رصاص الاعتداء الصدامى المجرم على جدران الحرم المقدس خلال الانتفاضه الشعبانيه 1412/1991 » .
پيش از طرح تعويض سنگ‌هاى رواق، نام چند تن از شهداى كربلا به صورت كتيبه‌ها و سنگ‌نبشته‌هاى زيبا قرار داشت كه گويا در طرح جديد توسعه يافته و نام تمامى شهدا درج خواهد شد. البته تنها مكانى كه نام شهدا در آن قرار