26كه اين لغت چه از نظر مصداق و چه از جهت كيفيت، فراگير است؛ بدين معنى كه اولاً شامل هر چيز يا هر شخص، مورد غلو قرار گرفته مى‌شود و ثانياً به هر نوع تجاوز از حد، غلو مى‌گويند.

خداوند خطاب به اهل كتاب با «لاى نهى» از اين تجاوز نهى مى‌كند؛ ¹اى اهل كتاب! در دين خود غلو نكنيد. ²اين سخن بيان‌گر اين است كه در اديان ديگر هم برخى پيروان، پيشوايان، را از حد خود خارج كرده، به نوعى دچار غلوّ شدند.

اقسام و مراتب غلو

انديشمندان علوم اسلامى، در تاريخ اسلام از برخى نهضت‌هاى فكرى افراطى گزارش كرده‌اند كه افكار غاليانه و افراطى آنها حول محورهاى اساسى ذيل استوار بوده است:

1.1. اعتقاد به الوهيت برخى از اشخاص.

2.2. اعتقاد به پيامبرى برخى از اشخاص.

3.3. ساقط كردن بعضى از تكاليف شرعى.

4.4. حلول يا اتحاد خداوند در اشخاص.

5.5. آگاهى اشخاص بدون وحى و الهام الهى از غيب.

6.6. تناسخ ارواح اشخاص در بدن‌هاى ديگر ³.

موارد فوق از مراتب و اقسام غلو محسوب مى‌شوند؛ ولى بايد دانست كه غلو در تمام مراتب و اقسام خود به دو مرتبۀ كلى و عام تقسيم مى‌شود و بازگشت همه مراتب و اقسام غلو، به همين دو قسم خواهد بود؛ غلو در ذات و غلو در صفات.

با دقت نظر در منابع و اعتقادات اهل سنت، مى‌توان به اين نتيجه دست يافت كه غلو در اعتقادات ايشان در همين دو بخش زير قابل بررسى است:

1. غلو در ذات.

2. غلو در صفات.

غلو در ذات را با واژۀ انتساب به اهل سنت بررسى خواهيم كرد؛ زيرا اهل سنت واقعى را برى از اين گونه جريانات مى‌دانيم.