231از اين پراكندگى بپردازند. 1علّت اين از هم گسيختگى را مى‌توان در شتاب‌زدگى مردم و تأسيس بى‌رويّه احزاب و اتحاديه‌ها و جمعيّت‌ها، نه فقط در عراق، بلكه در مصر و لبنان و سوريه و عربستان توسط عراقى‌هاى مقيم ديد. البته اين جمعيت‌ها صرفاً سياسى نبودند؛ بلكه برخى اَدبى و اقتصادى بودند كه محتواى سياسى داشتند و در قالب ادبيّات و شعر يا انتقادهاى اقتصادى، حكومت را نقد مى‌كردند. متاسفانه يهود و مخصوصاً صهيونيست‌ها در تعدادى در اين اتحاديّه‌ها نفوذ كرده بودند.
كشور ليبى در سال 1911 ميلادى توسط ايتاليا اشغال شد و علماى نجف مانند آخوند خراسانى فتوا به وجوب دفاع از اين سرزمين را صادر كردند. همزمان روسيه به ايران حمله كرد، ولى در پى صدور فتاواى متعدّد مراجع، مجبور به بيرون كشيدن نيروهايش از خاك ايران شد. روسيه كه دست از پا درازتر برگشته بود، در سال 1912 حرم مطهّر رضوى را به توپ بست.
فصل دوم: 1914 تا 1920م
اشغال عراق و شورش مردم عليه انگليس
انگليس در سال 1914 عراق را اشغال كرد. 2همزمان شدن اين اشغالگرى با موضع‌گيرى مراجع در برابر روسيه، حسّ جهادى عراقى‌ها را بيش از پيش تحريك كرد. زد و خوردهاى خيابانى آغاز شد و اوج و فرود بسيار داشت؛ امّا به نتيجه قطعى نرسيد. در اين بين، آخوند خراسانى رحلت كرد و سيّد محمّدسعيد حبوبى رهبرى نهضت را به دست گرفت و توانست صدها تَن از عشاير را بسيج كند. وى بيشتر جنبه فرماندهى نظامى را بر عهده داشت و رهبرى معنوى و شرعى قيام با سيّد محمّد كاظم يزدى (صاحب عروه) بود. ايشان در صحن مطهّر علوى سخنرانى شورانگيزى ايراد نمود و به طور شفاهى فتوا به وجوب جهاد را صادر كرد. در بخشى از اين خطابه آمده است: «بر كسانى كه ناتوانى بدنى امّا توانايى مالى دارند، واجب است تا فقراى توانمند را تجهيز كنند. . .» .
اين بيانات تأثير شگرفى بر احساسات انقلابى مردم گذاشت. مرحوم سيّد محمدكاظم يزدى، فرزندش سيّد محمد را به نمايندگى از خود به سوى مجاهدين فرستاد. علما و مراجع كربلا