120فرسنگ، آن‌گاه چهار ميل در چهار ميل، آن‌گاه چهار فرسنگ در چهار فرسنگ، آن‌گاه پنج فرسنگ در پنج فرسنگ است. اين تفصيل، به شيخ طوسى، در كتاب‌هاى «مبسوط» و «المصباح» نسبت داده شده است.
اگر اين تفصيل را نمى‌پسندى، پس مقدار مسلم، يعنى تمام شهر را كه اكثر علما بر آن اتفاق دارند، بپذير. اين سخن در المستند، به شهرت قوى نسبت داده شده است. اين را نراقى اختيار كرده و به ابن‌حمزه و محقق و يحيى بن سعيد و سيد و اسكافى و ديگران نسبت داده است. محقق در «شفاء الصدور» پس از نسبت دادن قول به ايشان، آن را پذيرفته است.
حال اگر براى بيرون ماندن از شبهه اختلاف، جز راه احتياط را پيش‌رو ندارى، مقدار يقينى، شامل همه صحن شريف و اتاق‌هاى بيرون از صحن شريف تا نزديك باب العباس است. علت، تصريح شيخ مفيد در «الارشاد» است كه حرم عباس بيرون از محدوده حائر قرار دارد. 1پس اين محدوده، از چهار سو، داخل در حد احتياطى است.
همين مقدار بررسى در اين باب، كافى خواهد بود. شايد در آينده رساله‌اى مستقل در اين باره به رشته تحرير درآوريم. البته اگر توفيق همراه گردد و خداى تعالى، خود توفيق دهنده است.
3. اين سخن امام حسين (عليه السلام) كه فرمود: «هى أرض كَرْب و بلاء» در مجمع آمده: «كُربه» ، غم و غصه‌اى است كه شخصى را دربرمى‌گيرد. «كَرْب» بر وزن ضَرْب نيز به همين معناست و جمع آن كُرَب است؛ مثل غُرْفَ و غُرَفْ. مثل اين سخن در قاموس و ديگر كتب لغت آمده است.
«بلاء» بر وزن سَماء، در قاموس به معناى غم و اندوه وارد شده است. پس كرب و غم و بلاء، همه يك معنا دارند؛ چنان‌كه ظاهر سخن اهل لغت نشان مى‌دهد و تصريح سخن بعضى نيز هست. البته بين آنها به اعتبار، فرق است. بنابراين «و بلاء» در فرمايش امام (عليه السلام) ، عطف هم‌معنا بر هم‌معنا، يا عطف تفسيرى است. اين معنا اگرچه دور از ذهن مردم است، اما در روايت طولانى و معروف قدامه كه حكايت امّ ايمن را نقل كرده، بدان تصريح شده است؛ آن‌جا كه گويد: جبرئيل به رسول خدا (صلى الله عليه و آله) گفت: «و اين فرزند تو - و به حسين (عليه السلام) اشاره كرد - در ميان جمعى از فرزندان و اهل بيت تو، در ساحل فرات، در زمينى كه به آن كربلا