107به طور كلى بايد گفت كه هيچ كس در اين مطلب شك و شبهه نكرده، مگر آن كه در قلبش وسوسه شيطانى راه يافته يا خود از جمله خناسانى است كه در دل‌ها شك و ترديد مى‌افكنند.
قبر حرين يزيد بن رياحى
قبر حر در همين مكانى است كه هم اكنون مورد زيارت قرار مى‌گيرد و براى توضيح بيشتر، به سخن شهيد(ره) در «الدروس» اشاره مى‌كنيم و افزودن بر آن چه حسن بن على بن محمد بن حسن طبرسى، در «كامل البهائى» بدان تصريح كرده كه: «بنى اسد، حر بن يزيد رياحى را با نزديكان وى، در جايى كه به شهادت رسيده بود، دفن كردند». 1 شيخ عباس قمى(ره) در «نفس المهموم»، به نقل از نسخۀ موجود كامل البهائى، مطلب را اين گونه نقل كرده است:
حر بن يزيد رياحى در موضعى كه به شهادت رسيد، دفن شد و نزديكانش او رابه خاك سپردند. 2
به هر حال، قبر حر معلوم و متمايز از قبول ديگر شهدا است و شايد عبارت كتاب «كامل البهائى» به جاى «قتل فيه؛ موضعى كه درآن به شهادت رسيد»، «يزار فيه؛ مكانى كه اكنون آن جا زيارت مى‌شود»، بوده است.
قبور ديگر شهيدان
از روايت «المناقب» استفاده مى‌شود كه اكثر شهداقبرهاى جداگانه داشته‌اند. در اين كتاب آمده است:
بنى اسد قبرهاى آماده‌اى يافتند و پرندگانى سفيد بر آنها مشاهده كردند. 3
شيخ مفيد(ره) در «الارشاد» مى‌نويسد:
براى شهداى بنى هاشم وديگر شهدا، پايين پاى امام حسين(عليه السلام) گودالى فراهم آوردند و همه را در آن جا به خاك سپردند. 4
ظاهر عبارت شيخ - بلكه صريح آن - اين است كه بنى اسد در پايين پاى امام حسين(عليه السلام) گودالى براى شهداى بنى هاشم و گودالى ديگر براى ديگر اصحاب حفر كردند و آنان را در آن جا به خاك سپردند». در فصل مربوط به نام شهداى كربلا، در «الارشاد» چنين مى‌خوانيم: «اينها كه نام برديم، هفده نفر از بنى هاشم بودند؛ برادران حسين و فرزندان برادرش و فرزندان دو عمويش جعفر و عقيل كه همه‌شان پايين پاى آن حضرت دفن شده‌اند كه برايشان گودالى حفر كردند و همه را در آن جابه خاك سپردند؛ غير از عباس و در جاى ديگر مى‌نويسد:
اما اصحاب امام حسين (عليه السلام) كه با او به شهادت رسيدند، پيرامون قبر او دفن شده‌اند. ما در پى آن نيستيم كه براى ديگر شهداى كربلا، به طور مفصل، قبرهاى جداگانه معين كنيم و تنها چيزى كه يقين است، آن است كه همگى در «حائر» دفن شده‌اند و از آن بيرون نيستند.
كلام شيخ مفيد (ره) در اين كتاب، خالى از آشفتگى و اضطراب نيست. در «كامل البهائى» آمده است: