29سلوك آن،رهتوشه‌اى براى همۀ عمر و سرچشمه‌اى زايا و پويا و همراه با بركات و نعمات الهى است و اگر حج‌گزار به اين سرمايۀ غنىِ معنوى دست يافت و با چنين سنگ محكى از آزمايش الهى درست بيرون آمد،مى‌تواند به قبولى مناسك و اعمال خود چشم اميد ببندد وگرنه چه بسيارند نغمه‌سرايان حج و چه اندكند حج‌گزاران واقعى و به‌فرمودۀ امام صادق عليه السلام:
«مَا أَكْثَرَ الضَّجِيجَ وَ أَقَلَّ الْحَجِيجَ». 1
همچنين از بعد سياسى و اجتماعى،حج فرصتى است بى‌مانند براى حضور امت و همبستگى ومعارفه وارتباط مسلمانان جهان ورشته ارتباطى است باگذشتۀ‌تاريخ موحدان تا اعماق تاريخ عالم؛حركتى كه روح جمعى را در قالب آحاد امت مى‌دمد و قلب‌ها را به يك كانون توجه مى‌دهد و عوامل تفرّق و تشتت و تجزيه و تحزب را نفى مى‌كند.
همچنين مسلمانان را از مسائل و مشكلات جهان اسلام آگاه مى‌سازد تا در پى چاره‌جويى برآيند.چهرۀ شرك و مشركان و الحاد و ملحدان و دشمنان توطئه‌گر را افشا مى‌كند و درس برائت از آنچه جز رنگ خدايى دارد مى‌آموزد.فرهنگ اجتماعى اسلام را پيش روى نمايندگان ملل مسلمان مى‌گشايد و تبادل افكار و انديشه‌ها را در جهت بهروزى و عظمت مسلمين و تشريك مساعى در ترويج و تبليغ معارف جاويدان اسلام باعث مى‌گردد.امت را با امامتِ حق و رهبرىِ الهى آشنا مى‌سازد و به مستضعفان جهان مى‌آموزدكه چگونه غُل و زنجيرهاى اسارت و بردگى و استضعاف را بگسلند و ابراهيم‌وار بر نمروديان زمان شورش و عصيان كنند و به سرسپردگان اقطاب شرك و كفر «نه»بگويند و به هويت اسلامى و الهى خود بازگردند تا اسوه و شاهد براى ديگر امت‌ها باشند:
وَ كَذٰلِكَ جَعَلْنٰاكُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَدٰاءَ عَلَى النّٰاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيداً. 2
«و اين‌چنين شما را امتى ميانه قرار داديم تا بر مردم گواهانى باشيد و