71بارگاه را به قالب نظم و شعر درآورده‌اند. از آن جمله چند بيت زيبا و بديع از مهيار ديلمى است كه بدين معنا سروده است:
گويا ضريح تو گلى است بهارى كه باد پاييز بر آن وزيده است. اين بوى توست كه زائران با خود مى‌آورند يا اين مشك است كه به خاك و تربت تو در آميخته است.
دعبل خزاعى در شعرى گويد:
هيچ باغ و بوستانى نيست كه آرزو نكند اى كاش مضجع تو باشد و پيكر تو را بر دامن گيرد.
ابوبكر آلوسى در دو بيت ديگر گويد:
سر حسين (ع) را در خاور و باخترِ زمين مجوييد. همه آن جاى‌ها را وانهيد و به سوى من آييد كه آرامگاه او در قلب من است.
در حرم امام (ع) نوشته‌ها و لوح‌هايى خوش‌منظر و خيره كننده به چشم مى‌خورد كه در و ديوار و سقف حرم را آراسته است. در بالاى ستونى كه در ميان ضلع جنوبى پنجره فولاد، پيش روى مبارك قرار دارد، اين عبارت به چشم مى‌خورد: «
مَنْ بَكي وَتَباكي عَلَى الْحُسَيْن فَلَهُ الْجَنَّة، صَدَقَ الله وَرَسُولُه. سنة 1715ه- » .9
در مقابل چهار گوشه قبر شريف عبارت زير ديده مى‌شود: « واقفة الموفق بتوفيقات الدارين ابن محمدتقى خان اليزدى محمد حسين، سنة 1222ه- » .10
در ايوان بيرونى ديوار رواق غربى كه مقابل پنجره فولاد است، بر بالاى پنجره و بر روى كاشى اين عبارت منقوش است: «عمل أوسته احمد المعمار 1296ه» .11
بر بالاى مقبره شمالى، كه مقابل ضريح امام (ع) است، پنجره‌اى است كه بر آن اين عبارت ديده مى‌شود:
« إنّه بمباشرة الحاج عبدالله بن القوام عَلى نَفَقة الحاج محمد صادق التاجر الشيرازى الاصفهانى الأصل قد قام بتكميل تعمير سرداب الصحن الحسينى وتطبيق الأروقة الثلاثة الشرقى والشمالى والغربى بالكاشى فى سنة ألف ثلثمأة الهجريه » .
گنجينه حرم در سمت شمال آن واقع است كه جواهرات و نفايس و آثار ارزشمند بى‌شمارى را در خود جاى داده كه در قرن‌هاى متمادى، شاهان و فرمان‌روايان و خسروان سرزمين‌هاى اسلامى هديه كرده‌اند.
كتابخانه حرم مطهّر در سمت شرق آستانه حرم قرار گرفته و چندين قرآن خطّى نفيس در آن نگه‌دارى مى‌شود.
پى نوشت:
1. «زاويه» اصطلاحى است كه براى مكان‌هاى مقدّس، عبادتگاه صوفيان و محلّ قرائت ادعيه و اوراد به كار برده‌اند. (مترجم)
2. رحله ابن بطوطه (تحفة النظار) ، ص215.
3. عباس مكي، نزهة الجليس ومنيه الأديب الأنيس، ج1، ص134.
4. رحلات عبدالوهاب عزام، قاهره، 1929م، ص59 و 60.
5. سيد عبدالرزاق حسيني، العراق قديماً و حديثاً، چاپ ششم، ص129.
6. رونالدسن، عقيدة الشيعه، بيروت،1990، ص111.
7. پس از آن‌كه دشمنان خدا در سال 1216 ق اين صندوق را شكستند، شاه قاجار به سال 1225 ق آن را نوسازى كرد. صالح كلكاوى اين متن را نوشت.
8. رسول خدا (ص) فرمود: «حسن و حسين سرور جوانان بهشتند و پدرشان از آنان برتر است» .
9. هر كس بر حسين بگريد يا خويش را گريان نمايد، بهشت براى اوست. خداى و رسولش راست گفتند. سال 1185 ق.
10. جاى ايستادن آن كه موفق به توفيقات دو سراى بود; محمد حسين‌خان يزدى، پسر محمد تقى. سال 1222ه-. ق.
11. كار استاد احمد معمار. سال 1296 ه- ق.