35و با توجهى خالصانه و تضرعى صادقانه، سوزى از درون نشان داده و درخواست رهايى از تاريكى جهل و گناه نمودهاند؛ پس خواسته آنان برآورده شده، تحولى عميق در وجود آنان پديد آمده و آن زيارت چون آتشى سوزان تمام ناخالصىهاى آنان را سوزانده و مانند چشمهاى زلال، گناهانشان را شسته و به سرچشمه نور و صفا متصل كرده است.
3. تظاهر و رياكارى
زيارت، حضور در محضر بندگان صالح و شايسته خداست كه با اخلاص به درگاه ربوبى روى آوردهاند و بندگى خداوند شاخصترين ارزش وجودى آنان است. مگر نه اين است كه در تشهد نماز، به برترين انسان جهان آفرينش و افضل انبياى الهى و آخرين سفير خداوند چنين مىگوييم: «و اشهد أنّ محمّداً عبده و رسوله» ؛ گواهى مىدهم كه محمد بنده خدا و رسول اوست. ازاينرو بايد توجه داشت كه آنچه موجب نزديكى آنان به خداوند متعال است، همان بندگى و اخلاصشان بوده و اين امر بسيار مورد عنايت مكتب اسلام است و در منابع اسلامى تأكيد فراوان بر آن شده است.
در نقطه مقابل اخلاص، «ريا» قرار دارد كه به شدت نكوهش شده است. ريا به معناى انجام كارى در برابر ديدگان مردم است تا به او گمان نيك پيدا كنند. اين كار در اسلام ممنوع و حرام شمرده شده و قرآن كريم در آيات متعددى آن را نكوهش نموده است. در برخى از اين آيات به آثار ريا در باطل كردن انفاق يا صدقات اشاره نموده است:
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلاةِ قَامُوا كُسَالَى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلا قَلِيلا 8؛ منافقان مىخواهند خدا را فريب دهند، درحالىكه خدا فريبدهنده آنان است و چون به نماز برمىخيزند، براى مردم خودنمايى مىكنند و خدا را جز اندكى ياد نمىكنند.
در نظر فقيهان نيز ريا در عبادت، موجب بطلان عبادت است و نيز هر كارى كه در آن قصد قربت شرط شده باشد، ريا آن را باطل مىكند. بنابراين در تمام كارها بهويژه كارهاى عبادى بايد موضوع اخلاص مورد توجه باشد تا نتيجهاى الهى در پى آورد. جاى بسى تأسف است كه برخى افراد براى تظاهر و چشم و همچشمى و رياكارانه به زيارت خانه خدا و مراقد نورانى پيامبر و اهلبيت پاكش مىروند و تمام زحمت خود را بر باد مىدهند! آنان تنها به اين مىانديشند كه چون فلان شخص از خويشان يا آشنايان به مكه رفته و او را حاجى صدا مىزنند، من نيز بايد به اين سفر بروم تا مانند او مرا حاجى صدا كنند!
4. عدم توجه به اولويتهاى دينى
از ديگر آسيبهاى مهم زيارت اين است كه برخى به هنگام زيارت، به اولويتهاى دينى و مراتب مطلوبيت امور توجه جدى ندارد؛ گرچه اين آسيب در ابعاد ديگر زندگى نيز به چشم مىخورد كه خود جاى تامل و بررسى دارد.
كارشناسان مسائل دينى و فقيهان بزرگ، احكام دينى را به پنج گونه تقسيم كردهاند:
اول: واجب (كارى كه بايد انجام شود و ترك آن عقاب دارد.) ؛
دوم: حرام (كارى كه بايد ترك شود و انجام آن عقاب دارد.) ؛
سوم: مستحب (كارى كه انجام آن ثواب دارد، اما مىتوان آن را ترك نمود.) ؛
چهارم: مكروه (كارى كه ترك آن بهتر است، اما مىتوان آن را انجام داد.) ؛
پنجم: مباح (كارى كه انجام و ترك آن مساوى است.) ؛
بديهى است كه مهم، انجام واجبات و ترك محرمات است و گام اصلى از ديدگاه بزرگان و عارفان واقعى در مسير رشد معنوى انسان، توجه به اين دو مىباشد. مرجع فقيد و بزرگوار حضرت آيهالله بهجت در فرازى از سخنان خود دربارۀ عمل به وظيفه مىفرمايد:
حضرت ولى عصر (عج) تكيهگاه مردم است و كسانى كه تكيهگاهشان امام باشد، كوه ايمانند. . . نوكرهاى امام زمان بايد به وظيفه خويش عمل كنند و توسلات را هم داشته باشند.
نيز مىفرمايد: