93بر بالاى طاق قوسى دروازه، حجرهاى ديده مىشد. علىرغم انفجارى كه در آن رخ داده بود، هنوز زيبايى ظاهرى خود را داشت و سرپا بود؛ در سال 1993م. هنگامى كه سپاهيان مهمات و سلاحهاى خود را در خان نخيله انبار كرده بودند، چون نزديك پادگان نظامى بود، امنيت داشت. روزى انفجارى بزرگ در آن انبار رخ مىدهد و بسيارى از ساختههاى خان مصلى ويران مىشود. هنوز آثارى از تكه پارههاى مهمات و سلاحها، پيرامون خان قابل مشاهده است.
هنوز وارد حياط خان نخيله نشده بوديم كه فهميديم اين خان با خانهاى ديگر شباهتهاى فراوان دارد؛ اگر چه بيش از يك خان نيست. همچنين نشانههايى از تعمير و بازسازى هم در آن ديده مىشد. شايد بتوان گفت بهترين و سالمترين قسمت خان، بخش غربى آن بود. تعداد ايوانهاى سمت غربى به چهارده مىرسيد كه ميانشان ايوانى بزرگ خودنمايى مىكرد و در ديوارههاى آن، آثار تعمير و ترميم به خوبى ديده مىشد و از كند وكارىهاى هنرى نيز خالى نبود.
اما ايوانهاى شمالى و جنوبى را نتوانستيم بشماريم؛ چرا كه بيشتر آنها خراب و ويران شده بود. در ضلع شرقىخان، دوازده ايوان ديده مىشد كه دروازۀ خان از وسط آنها باز مىشد و دو طرفش نردبانهايى وجود داشت براى رسيدن به حجرۀ بالاى دروازه و پشت بام. در وسط حياط خان، حوضى از سيمان بود، ساختِ آن به ظاهر پس از ساخت خودِ خان بود. براى جمعآورى آبِ لازم جهت ساخت و ساز و تعميرات پيرامون خان را، رواقهاى آجرى كه بينشان ايوانهاى مقوقس قرار داشت، احاطه كرده بود كه تعدادى از آنها استراحتگاه زائران محسوب مىشد و بعضى از آنها به كالاها و چهار پايان ايشان اختصاص داشت.
اكنون كه سفر ما به خانها پايان مىيابد، لازم است از مديريت آثار باستانى در نجف و كربلا درخواست كنيم كه تمام تلاش و كوشش بىدريغ خود را براى احياى اين آثار به كار گيرند؛ آثارى كه گوشههايى از تاريخ ما به شمار مىآيند و براى گردشگران و زائران اهميت خاص و ويژه دارند.