12
1. انگيزۀ اصحاب براى زيارت پيامبر (ص)
آيه‌اى پر جاذبه در قرآن، مسلمانان را به زيارت مرقد نورانى پيامبر بزرگوار دعوت ميكند:
وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِيماً . 1
«و اگر ايشان هنگامى كه به خود ستم كردند، به نزد تو ميآمدند و از خداوند آمرزش مى‌خواستند و پيامبر هم براى آنان مغفرت مى‌خواست، خدا را توبه پذير و مهربان مى‌يافتند.»
وقتى ما پيامبر و ائمه (عليهم السلام) را زنده و ناظر بر اعمال خود مى‌دانيم، حتى زمانى كه حيات ظاهرى نداشته باشند، بديهى است رفتن به زيارت آن حضرات، نبايد مخصوص زمان حيات آنان باشد بلكه پس از رحلتشان نيز زيارت ايشان امرى مستحب و پسنديده است. ناگفته نماند كه برخى از بزرگان اهل سنت نيز به اين نكته باور و عقيده دارند؛ مثلاً:
* نور الدين سمهودى از عبدالوهاب سُبكى نقل مى‌كند كه آيۀ ياد شده، برآمدن به محضر پيامبر خدا (ص) و استغفار نزد آن حضرت سفارش كرده تا آن حضرت نيز براى ايشان استغفار كنند و اين مرتبه‌اى است كه با مرگ حضرتش قطع نمى‌شود؛ زيرا پس از مرگ نيز هنگامى كه اعمال امت بر وى عرضه مى‌شود، براى آنان از خداوند مغفرت مى‌خواهد. وى مى‌نويسد:
«دانشمندان از اين آيه چنين فهميده‌اند كه شامل زمان حيات و ممات مى‌شود و مستحب دانسته‌اند كه هركس نزد قبر حضرتش آمد، آن را تلاوت كند و از خداى متعال طلب آمرزش نمايد.» 2
* ابن كثير در تفسير خود آورده است: «خداى متعال با اين آيه، عصيانگران و گنهكاران را ارشاد مى‌كند كه هرگاه از آنان نافرمانى و خطايى سر زد، نزد قبر رسولش آمده و در آن مكان از پيشگاه خداوند طلب آمرزش نمايند و از محضر آن بزرگوار بخواهند كه برايشان استغفار كند، وقتى چنين كنند، خداوند توبۀ آنان را پذيرفته و مورد رحمت و آمرزش خويش قرار خواهد داد؛ بدين جهت در پايان آيه فرموده است: «خدا را توبه پذير و مهربان خواهند يافت.»
آنگاه ميگويد: حكايت مشهورى را گروهى از زبان شخصى به نام عتبى چنين آورده‌اند: