34با اين همه، روشن است كه عباس (عليه السلام) مؤمن و مطيع فرمان پيشواى خود بوده و با اطاعت و ولايتى مخلصانه در ركاب ايشان بوده است؛ كار و وظيفه‌اى كه بر هر مؤمنى لازم است، چه رسد به عباس (عليه السلام) كه به حقيقت امر برادرش آگاه و از نزديك به رازهاى شخصيت ايشان واقف است و چون سال‌هايى را با امام حسن (عليه السلام) به سر برده، همه اين امور را شاهد و ناظر بوده است.
در روايتى كه محدّث دولابى با سند ذكر كرده و ابن‌اخضر جنابذى در كتاب «تاريخ الامام الحسين (عليه السلام) » هنگام يادآورى اوصاف آن حضرت، روايت كرده، مى‌خوانيم: «امام حسن مجتبى (عليه السلام) در 45 سالگى رحلت كرد و حسين و محمد و عباس و برادران عباس از طرف على بن ابى‌طالب عهده‌دار غسل او شدند». 1
دربارۀ عباس در عصر برادرش امام حسن مجتبى (عليه السلام) چيزى بيش از اين روايت نيافتيم. شايد با جست‌وجوى عميق‌تر، مطالب سودمندى در اين باره به دست آيد. بعون الله العزيز الحميد.
سوم. در محضر امام حسين (عليه السلام)
جناب عباس (عليه السلام) در آغاز امامت برادرش ابوعبدالله حسين (عليه السلام) وارد بيست‌وچهارمين سال زندگى مى‌شود و ده سال در سايه عنايت آن حضرت مى‌زيَد. دربارۀ اين بخش از زندگى عباس و نقش و جايگاه ايشان در عصر امامت سيدالشهدا (عليه السلام) نيز تاريخ ساكت است و سخنى ندارد؛ ولى بايد گفت كه ايشان همچون دوران امام حسن (عليه السلام) ، در موقعيت يك انسان مؤمن، بلكه به عنوان كسى كه از نزديك به مسائل و امور آشناست، پيرو امام حسين (عليه السلام) و مخلصانه در خدمت آن حضرت بوده است.
اما حوادثى كه در آخرين روزهاى امامت حسين بن على (عليه السلام) (از ماه رجب سال 60 تا عاشوراى سال 61 ه) اتفاق افتاد، رويدادهايى را در پى داشت كه نقش عباس (عليه السلام) در آنها بسيار مهم و تأثيرگذار بود؛ نقشى كه زواياى وسيعى از سبك زندگى عباس بن على (عليه السلام) و موضع‌گيرى‌هاى ايمانى و عملى او را نشان داد و ايمان استوار و بينش عميق و شايستگى و مبارزه شهادت‌طلبانه و اخلاص و وفادرى و دلاورى‌اش را به ظهور رساند.
ما در اين‌جا به مهم‌ترين اين عناصر مى‌پردازيم تا گسترۀ فعاليت‌هاى عباس (عليه السلام) را كه در محضر سيدالشهدا (عليه السلام) و با الهام گرفتن از ايشان صورت گرفته، نشان دهيم.