140قنات كشيده شده و به درون حوض وسط حياط خانه ريخته مىشده است. قنواتى نيز موسوم به «قنوات عباسى» وجود دارد كه نقل است با هزينه شاهعباس و به دستور او براى تأمين آب ساخته شده است. ميانگين عمق آنها چهل متر و قطرش 2/5 متر مىباشد. اين نوع از قنات دريچهاى نيز به سرداب خانه دارد تا براى آب كشيدن نيازى به بيرون رفتن نباشد.
جالب اين است كه با وجود امكانات كم آن روزها، غالب خانهها در نجف دو مسير فاضلاب داشتهاند: يكى براى سرويس بهداشتى و يكى براى مصارف ديگر.
اقتصاد قديم
طبيعت اجتماعات انسانى، مقتضى وجود بازارى براى تبادل كالا و خدمات است و در حقيقت جزء جدانشدنى يك شهر مىباشد. در نجف قديم بازار بزرگ شهر يكچهارم مساحت كلّ شهر را به خود اختصاص داده بود. وجود چنين بازارى با اين مساحت، حاكى از ميزان بالاى تجارت كالا و خدمات است. بازار هر شهرى معمولاً در مركز آن شهر واقع مىشود و قلب تپنده هر شهر مىباشد. يكى از درهاى بازار بزرگ و مسقّف به حرم مطهر امير مؤمنان على (عليه السلام) باز مىشود. بازارى به عرض تقريبا شش متر و سقفى قوسى شكل با روزنههايى منظم و دايره مانند براى نورگيرى و تصفيه هواى بازار. تابش نور خورشيد از اين روزنهها ستونهايى از نور را تا انتهاى بازار ايجاد مىكند كه جلوه بصرى بسيار زيبايى را رقم مىزند.
در معمارى ساختمان بازار سعى بر اين بوده تا متناسب با حرم مطهّر باشد. اين بازار از درب اصلى حرم شروع شده و در يك خط از بين دو محلّه بُراق و مشراق گذشته و تا بيرون شهر ادامه مىيابد و اصحاب حِرَف و صنايع و مشاغل گوناگون را در خود جاى داده است.
علاوه بر بازار بزرگ، بازارها و بازارچههاى ديگرى هم در نجف فعال است:
1. بازار حويش كه از درب قبله تا محلّه حويش كشيده شده؛ 2. بازار مشراق كه از درب شرقى صحن شريف شروع شده و به محلّه مشراق مىرسد؛ 3. بازار قاضى كه از درب غربى حرم مطهر تا محلّه عماره ادامه دارد.
اين سه بازار در درجه اهميّت پس از بازار بزرگ قرار مىگيرد. بازارچههاى ديگرى از جمله بازارچه ريختهگرها، خياطها، قصّابها، آهنگران و كفاشها، دبّاغها، سفالگران و