110شيخ على كاشف‌الغطاء كه از استادان شيخ بود، گفته است: «شنيدن هر چيزى، بزرگ‌تر از ديدن آن است؛ مگر شيخ مرتضى كه ديدنش بيش از شنيدن آن است». ¹

ميرزاى شيرازى مى‌گويد: «از شروع غيبت كبرى تاكنون، هيچ يك از علما به جامعيت شيخ در علم و زهد و رياست نبوده است». ²

ميرزا محمدحسن آشتيانى گفته است: «اگر اجتهاد آن است كه شيخ داشت، من و امثال من - خيلى‌ها - به آن درجه نرسيده‌اند».

سيد عبدالهادى شيرازى مى‌گويد: «بعيد است ديگر كسى مانند شيخ انصارى يافت شود و كتابى چون مكاسب و رسائل تأليف كند». ³

ميرزا حسين نورى در خاتمۀ «مستدرك الوسائل» درباره شيخ نوشته است:

شيخ انصارى كسى است كه اسلام و امت اسلامى را با علم، تحقيق، دقت نظر، زهد، پارسايى، عبادت و كياست خود به گونه‌اى يارى كرد كه پيشينيان به آن درجه نرسيده‌اند و پس از آن هم نخواهند رسيد. ⁴

ملاعلى كنى يكى از عالمان معاصر شيخ انصارى و از علماى مبارزى است كه رهبرى مردم را در مبارزه براى لغو امتياز قرارداد ننگين رويتر بر عهده داشت. وى با آن‌كه در تهران مرجع تقليد مردم بود، امّا از مطرح شدن مرجعيت خويش در مقام شيخ خوددارى مى‌كرد و در پاسخ افرادى كه از علت گوشه‌نشينى و خوددارى وى از مرجعيت عام شيعيان سؤال مى‌كردند، فرمود: «زهد مرتضى، على را خانه‌نشين كرده است». او با اين سخن، تصريح كرد كه شيخ انصارى به علّت زهد و پارسايى فراوان، شايستگى بيشترى براى مرجعيت عام شيعيان دارد. ⁵

ويژگى‌هاى اخلاقى و عرفانى شيخ

شيخ انصارى چه در هنگام تحصيل و جوانى و چه در هنگام مرجعيت بسيار ساده و زاهدانه مى‌زيست. وى از امكانات زندگى به اندازۀ ضرورت استفاده مى‌كرد و از تجمل، اسراف و زندگى اشرافى به شدت پرهيز مى‌كرد. هنگام تحصيل، شيخ از هم‌حجره‌اى خود خواست تا مقدارى نان تهيه كند. هنگامى كه آن طلبه از خريد بازگشت، مقدارى حلوا نيز همراه آورد. شيخ از وى پرسيد: اين حلوا را چگونه خريدى؟ او گفت حلوا را قرض گرفتم