236آرام باش و به ساحت بلند شرف و مجد فرود آى كه اين‌جا مقصد نهايى است. به حرم كاظمين پناه بياور تا از فضل و سخاوت آن بهره‌مند شوى. ، اين‌جا محضر پاك و مقدسى است كه روشن گرديدن اسرار پنهان و آشكار الهى را ضامن است. اين‌جا باغ هدايت و خانه اهل بيت بزرگوار است. 1
درگذشت فرهادميرزا محل دفن او
درگذشت فرهادميرزا محل دفن او
سرانجام كارگزارى فاضل و حاكمى اديب و نيكوروش كه زندگى خود را در عرصه‌هاى سياسى، تلاش‌هاى علمى و فرهنگى و خدمت به ساحت مقدس اهل‌بيت (عليهما السلام) گذرانده بود، در ذى‌قعده 1305 برابر با تيرماه 1267 شمسى در تهران و در سن 72 سالگى به سراى باقى شتافت. پيكرش با عزت و احترام بسيار به كاظمين انتقال يافت. وصيت كرده بود كه براى همدردى با امام كاظم (ع) جنازه‌اش نيم‌روزى روى پل بغداد قرار گيرد و پس از آن به جوار آستان مقدس منتقل شود؛ اما فقيه بزرگ شيخ محمدحسن آل‌ياسين به دليل احتمال وقوع اختلافاتى ميان فرق اسلامى، اجازه نداد چنين كارى صورت گيرد؛ بلكه دستور داد پيكر فرهادميرزا را براى طواف به سامراء ببرند و از آن‌جا به كاظمين بياورند و از بغداد عبور ندهند تا جايى براى اجراى وصيت باقى نماند. سرانجام پيكرش را با تشريفات ويژه‌اى در غرفه سمت راست داخل صحن شريف، سمت مشرق باب‌المراد، كنار دربى كه به نام وى معروف است، دفن كردند. 2
بازماندگان
بازماندگان
حاج فرهادميرزا داماد محمدعلى ميرزاى دولتشاه (عمويش) بود كه همسرش پس از يك بيمارى طولانى، در روز جمعه نهم شوال المكرم 1301 در 66 سالگى در تجريش درگذشت. پسر بزرگ فرهادميرزا، اويس‌ميرزا احتشام‌الدوله نام دارد كه در 1254 ق به دنيا آمد و در اوايل جوانى، داماد عموى خود مرادميرزا حسام‌السلطنه گرديد. وى كفايت و درايتى به‌سزا داشت و سال‌ها در ايالات گوناگون فرمانروايى كرد. در 1306 ق پس از ارتحال پدر، به معتمدالدوله معروف گرديد. در 1277 ق آجودان ويژه دربار قاجار گشت. در 1287 ق به نيابت پدر حاكم همدان شد و در 1290 ق در ركاب ناصرالدين شاه به اروپا رفت. در 1305 شمسى به حكمرانى فارس منصوب شد كه در آن‌جا با مدارا و نيكنامى و خوش‌خويى