184و «وجوب اتحاد تمام مسلمين در حفظ بيضه اسلام و نگهدارى جميع مملكتهاى اسلامى، اعم از عثمانى و ايرانى از تشبثات دول بيگانه و حملههاى سلطنتها» تأكيد نمودند. برخى مورخين آيتالله حاجآقا نورالله اصفهانى را نيز كه در آن روزگار هجرتى اجبارى به عراق داشت، از امضاكنندگان بيانيه اخير شمردهاند. 1
آقا سيد اسماعيل در پانزدهم ذىالحجه 1329 پس از دريافت تلگراف رئيس وقت مجلس شوراى ملى ايران درباره اولتيماتوم و تجاوز روسيه به ايران، رهسپار نجف شد تا ابتدا آيات عظام آخوند خراسانى و سيد محمدكاظم يزدى را با يكديگر متفق و سپس روحانيت شيعه را در راه دفاع از تماميت ارضى كشور متحد و بسيج كند. در اجتماع روز هفدهم ذىالحجه مراجع بزرگ نجف در منزل وى بود كه حركت گسترده علماى شيعه به سمت كاظمين براى فراهمسازى زمينه مقاومت عمومى عليه تجاوز روسها طراحى و تصميمگيرى شد. نزديك به سى تن از مراجع و علماى بزرگ شيعه به رغم درگذشت ناگهانى آخوند خراسانى در روز يازدهم محرم 1330 عازم كاظمين شدند تا ضمن نشان دادن اتحاد و اقتدار مرجعيت شيعه، دولت ايران را در برابر تجاوز روسها حمايت كرده، مردم را در راه دفاع از كشور بسيج و مسلمانان ساير كشورها و نيز دولتهاى خارجى را به واكنش در برابر تجاوز روسها به ايران و نيز تجاوز ايتاليا به ليبى ترغيب كنند. رهبرى اين حركت با آيات عظام سيد اسماعيل صدر، شيخ عبدالله مازندرانى، شيخالشريعه اصفهانى، ميرزا محمدتقى شيرازى و شيخ محمدحسين حائرى بود كه تا اواسط ربيعالثانى همان سال به طول انجاميد. 2
حركت علماى شيعه نه تنها موضع دولت و ملت ايران را در راه دفع تجاوز روسها تقويت كرد، بلكه در جلوگيرى از بازگشت محمدعلى شاه قاجار به قدرت كه عليه مشروطهخواهان با روسها همپيمان شده بود، نقشى اساسى داشت. 3
برخى حكايتها
برخى حكايتها
گفتهاند كه آقا سيد اسماعيل از همان اوانى كه در درس ميرزاى شيرازى در نجف حاضر شد، به سبب نشاط علمى و نيز متانت و اخلاق خود مورد لطف و محبت استاد قرار گرفت؛ چنانكه استاد نقطه نظرات علمى وى را با دقت گوش فرا مىداد و توجه ويژهاى به او داشت. با اين همه، آقا سيد اسماعيل هرگز كمترين اشارهاى به استاد نكرد كه هويتش چيست و از