53
حيات علمى
ابومحمد جابر بن يزيد، معروف به «جابر جعفى» ، منسوب به يكى از تيره‌هاى قبيله «مذحج» است؛ قبيله‌اى كه از يمن به عراق كوچ كرده، در كوفه رحل اقامت افكندند و در مقاطع مختلف صدر اسلام نقشى برجسته داشتند. 1جابر از ياران برجسته امام محمد باقر (ع) بود و به شاگردى امام پنجم مشهوراست. او گرچه سال‌هايى از حيات علمى خود را در مكتب ششمين امام گذرانده، به عنوان يك تابعى 2از برخى اصحاب پبامبر (ص) همچون جابر بن عبدالله انصارى و عامر بن واثله نيز روايت نقل كرده است، اما به شاگردى پنجمين امام معروف است و بيشتر دانش خود را در مدينه از آن امام فرا گرفت و چنان‌كه خود گفته است 18 سال نزد امام شاگردى كرده است. 3جابر از امام باقر (ع) با عناوينى چون «سيدنا الامام» 4، « وَصِىُّ الْأَوْصِيَاءِ » ، « وَارِثُ عِلْمِ الْأَنْبِيَاءِ » 5و « ولى الأولياء » 6ياد مى‌كرد. اصرار جابر بر استفاده از اين تعابير كه نشانگر باور عميق او به اعلان عمومى مرجعيت الهى اهل‌بيت (عليهم السلام) است، بدان حد در تثبيت و ترويج مذهب شيعه مؤثر بود كه واكنش‌هايى را از برخى معاصران جريان مقابل در پى داشت. تاثير اين رفتار جابر را در گفت‌وگوى ميان ابن‌اكثم و سفيان مى‌توان به روشنى ديد. 7
جابر جعفى به عنوان انديشمند بزرگ شيعى كه در كوفه اقامت داشت 8و نماينده اصلى امام باقر (ع) در اين شهر بود، در برابر انحرافات درون مذهبى نيز بسيار حساس بود و همگان به‌ويژه خواص را از توقف‌هاى پس از فوت هر امام و عدم تسليم نسبت به امام بعدى، برحذر مى‌داشت.