69نظارت بر عملكرد
حساسيت جايگاه شرطة الخميس ضرورت سلامت و عدم تخطى از چارجوب مشخصى را نيز مى‌طلبيد. گزارش ذيل، نشان از نظارت دقيق، تصميم بجا و مجازات بى‌ملاحظه يك اعضاى شرطة الخميس دارد.
امام على بن ابى‌طالب (ع) افرادى از شرطه را فرستاد تا لبيد بن عطارد تميمى 1را نزد آن جناب بياورند. آنان در راه بازگشت، از منزل يكى از افراد بنى‌اسد گذشتند كه نعيم بن دجاجه 2هم در آن‌جا حضور داشت. نعيم برخاست و لبيد را از دست فرستادگان على (ع) گرفت. آنها نزد على (ع) آمدند و گفتند: ما لبيد را مى‌آورديم، ولى نعيم او را از ما گرفت و رهانيد. على (ع) فرمان داد تا نعيم را كه از افراد شرطة الخميس بود، احضار كرده و او را به دليل سرپيچى مجازات كنند. نعيم گفت:
«يا أمير المؤمنين انّ المقام معك لذلّ و انّ فراقك لكفر» ؛
3
اى امير مؤمنان! با تو زيستن موجب خارى مى‌شود و جدا شدن از تو كفر است. على (ع) فرمود: واقعا چنين است؟ ! گفت: آرى. على (ع) فرمود تا آزادش كنند 4
شيخ كلينى بدنبال اين روايت، ماجرايى نقل مى‌كند كه امام پس از مجازات نعيم و شنيدن اين سخن از وى، چنين فرمود: تو را بخشيدم؛ همانا خداوند مى‌فرمايد:
«ادْفَعْ بِالَّتِى هِى أَحْسَنُ السَّيئَة» ؛
5
يعنى بدى را به بهترين راه و روش دفع كن. اما سخن تو كه «با تو زيستن، سبب خوارى است» يك بدى است كه تو آن را كسب كرده‌اى، وليكن اين سخن تو «جدا شدن از شما كفر است» يك نيكى است كه به دست آورده اى؛ اين خوبى به جاى آن بدى. 6
چهره‌هاى شاخص
در متون رجالى و تاريخى، از برخى چهره‌ها ياد شده است كه جزو نيروها و فرماندهان شرطة الخميس بودند. به دليل اهميت اين موضوع، از اين افراد در قالب دو گروه ياد مى‌شود:
الف) اصحاب پيامبر (ص)
اين افراد، پيشتر، از همراهان پيامبر بودند و در زمان امام على (ع) جزو شرطة الخميس شدند. احمد بن ابى‌عبد الله برقى (متوفى 280ق) از صحابه زير ياد مى‌كند: