24
4. جامعيت در مباحث
وجود شخصيت‌هاى متعدد با رشته‌هاى گوناگون فقهى، اصولى، حديثى، عرفانى و كلامى موجب جامعيت علمى اين مدرسه شده است. ابن ادريس با كتاب تأثيرگذار «السرائر الحاوى لتحرير الفتاوى» ، محقق حلى با اثر بديع و ماندگار «شرايع الاسلام» علامه حلى با آثار گوناگون فقهى، از جمله «تذكرة الفقهاء» و «مختلف الشيعه» ، «قواعد الاحكام» ، و كتاب‌هاى اصول فقه مانند «مبادى الاصول» علامه حلى و «معارج الاصول» محقق حلى، كتاب‌هاى كلامى مانند «المسلك فى اصول الدين» ، «كشف المراد» ، «باب حادى عشر» ، «نهج المسترشدين» و «نهج الحق» و «كشف الصدق» و «الالفين» علامه حلى، «كشف الغمه» اربلى و كتب دعا و مناجات مانند «اقبال الاعمال» ، «فلاح السائل» سيد رضى الدين على ابن طاووس ميراث حله تلقى مى‌شود.
ب. روش و رويكرد
وجود عالمان نص‌گرا و مخالف با علم كلام و در رأس آنان سيد رضى‌الدين على بن طاووس 1در كنار تربيت عالمان نامدارى چون ابن‌ميثم بحرانى (679 ق) و علامه حلى در مدرسه خواجه نصير طوسى (672 ق) موجب شد تا هر دو رويكرد نص‌گرايى و عقل‌گرايى در اين مدرسه رواج يابد. هرچند گروه دوم توانستند بر روش نص‌گرايان غالب آمده و حتى روش عقل‌گرايى را به سمت و سوى فلسفى ببرند كه نمونه‌هايى از آن را مى‌توان در آثار ابن‌ميثم بحرانى ديد. 2البته خواجه نصير با استفاده از اصطلاحات و قواعد فلسفى و استناد به براهين عقلى حرف در كتاب «تجريد الاعتقاد» آن را به اوج و كمال رساند و علامه حلى نيز با «كشف المراد فى شرح تجريد الاعتقاد» به تحكيم و تثبيت آن كمك شايانى نمود. 3
ج. ادوار و مراحل
مطالعه آثار موجود مدرسه، نشان دهنده سه مرحله و دوره براى اين مدرسه است:
1. مرحله آغازين: همان عقل‌گرايى مدرسه بغداد، به‌ويژه عقل‌گرايى سيد مرتضى و شيخ طوسى است، توسط ابن‌ادريس آغاز شده و با تدريس دو ساله سديد الدين حمّصى در مباحث كلام و اصول فقه تحكيم و تقويت شده است.
2. دوران اوج و كمال: توسط خواجه نصير و البته به همت علامه حلى و ابن ميثم بحرانى با