104در سال‌هاى 76 و 77 هجرى يكى از سران خوارج به نام «شبيب بن يزيد بن نعيم» هزار مرد از خوارج صالحيه را گرد آورد و با ايشان بر مداين چيره گشت. «حجاج بن يوسف ثقفى» حاكم كوفه عده‌اى پرشمار را به جنگش فرستاد، ولى شبيب وى را شكست داد. پس از وى «عبدالرحمن محمد اشعث» را به سوى وى گسيل داشت، اما سركرده خوارج كه بر مداين استيلا يافته بود، او را نيز شكست سخنى داد. عتاب بن ورقا تميمى» نيز مأمور سركوبى شبيب گرديد، ولى خودش كشته شد. حجاج در طول دو سال، بيست لشكر را روانه مداين كرد، ولى تمام آنها از خوارج مستقر در اين منطقه شكست خوردند. 1
در قرن دوم هجرى، غالى‌گرى در مداين رواج يافت. دو شهر عمده مداين، يعنى «تيسفون» و «بَهرَسير» تا چندين دهه به صورت شهرهايى كوچك باقى ماند. 2
هنگامى كه منصور عباسى مى‌خواست شهر بغداد را بنا كند، مصمم گرديد كه طاق كسرا را ويران كرده و مصالح آن را در بناى شهر جديد به كار ببرد. «خالد برمكى» وزير ايرانى او كوشيد تا وى را از اين تصميم منصرف سازد، اما مؤثر نيفتاد. چون به تخريب اين بناى عظيم مشغول شدند، دريافتند كه خرج و زحمت تخريب آن، از ساختن و تهيه آجر و سنگ افزون‌تر است. بدين‌گونه ايوان كسرا از خطر ويرانى رهايى يافت. البته بعدها در سال 290 هجرى به امر «على مكتفى» خليفه عباسى براى باروى قصر جديد تاج در بغداد شرقى، از مصالح مداين استفاده كردند. 3منصور عباسى مدتى مركز حكم‌رانى خود را به «روميه» از توابع بغداد منتقل كرد، اما با طبعش موافق نيفتاد. در همين شهر منصور با داعى عباسيان، يعنى «ابومسلم خراسانى» به مجادله و عتاب برخاست و در خاتمه دستور كشتنش را داد. 4مأمون عباسى هم مدتى در آبادى ساباط، در نزديكى روميه اقامت گزيد. «حسن بن سهل» از جانب او والى مداين گرديد. 5در