59
6. توجه به روايت عنوان بصرى
مرحوم آقا سيدعلى قاضى، عنايت و توجه خاصى به روايت «عنوان بصرى» داشت و نخستين دستور او به شاگردان اين بود كه اين روايت را بنويسند و با خود نگه دارند و دستكم هفتهاى يكى دو بار آن را بخوانند16 و سعى كنند به مضمون آن عمل كنند تا بتوانند از نفس اماره و خواهشهاى نفسانى و مادى و شهوى و غضبى كه غالباً از كينه و حرص و آز و شهوت و غضب و غوطهور شدن در لذات نشأت مىگيرد، بگذرند.
اهتمام و عمل به اين روايت، از دستورالعملهاى اساسى در شيوه عملى و مكتب تربيتى ميرزا على آقا قاضى بود و شاگردان خود را بدون آنكه به مضمون اين حديث ملتزم شوند، براى ورود به عرصه عرفان و سيروسلوك نمىپذيرفت.
اين روايت، روايتى شگفت و بسيار مهم و در بردارنده نكات ارزشمندى در بيان كيفيت و ميزان حلم و خويشتندارى و بردبارى و تحمل ناملايمات ناشى از گفتار هرزهگويان، و راه و رسم عبوديت و بندگى و تسليم در برابر اوامر الهى و رضا به دادهها و قضاى الهى و راهيابى به بلنداى قله عرفان و توحيد مىباشد.
7. تأكيد بر نماز شب
علامه سيدعلى قاضى براى نماز شب نيز تأثير فراوان قائل بود و راهيابى به مقاصد الهى و منازل و درجات اخروى را در گرو آن مىدانست و فراوان بر آن تأكيد مىكرد و بر اين باور بود كه انجام اين عمل، نه تنها براى آخرت كه براى دنيا نيز بسيار سودمند است. علامه طباطبائى، شاگرد بلند آوازه قاضى نقل مىكند:
چون براى تحصيل علوم دينى به نجف اشرف مشرف شدم، به سبب پيوند خويشاوندى با مرحوم قاضى، به محضرش شرفياب مىشدم. روزى جلوى يكى از مدارس نجف اشرف ايستاده بودم كه مرحوم قاضى از آنجا مىگذشتند. وقتى به من رسيدند، دست خود را بر شانهام گذاردند و گفتند: «اى فرزند! اگر آخرت مىخواهى، نماز شب بخوان، و اگر دنيا هم مىخواهى، نماز شب بخوان» .
8. گريز از شهرت
عارفان راستين، از شهرت، سخت گريزانند و آن را از آفات طريق كمال مىدانند. مرحوم آقاى قاضى هم شاگردان را از فرو افتادن در دام شهرت برحذر مىداشت و آفات آن را برايشان يادآور مىشد و خود نيز از شهرت مىگريخت و گمنامى را بر آن ترجيح مىداد و با آنكه از مجتهدان بزرگ و استادان برجسته حوزه علميه نجف بود، بنا به دلايلى، مقيد بود كه در منزل خود، براى عدهاى محدود تدريس كند و چند دوره فقه را بدينگونه در منزل خود تدريس كرد. ايشان نماز جماعت را نيز در منزل و با حضور تنى چند از شاگردانش برگزار مىكرد.
توصيههاى آقاى قاضى براى سازندگى و تكامل معنوى
توصيههاى ايشان براى سازندگى و تكامل معنوى شاگردان، بهطور كلى عبارت بود از عمل به واجبات و مستحبات و دورى از محرمات و خواندن نماز اول وقت. امورى را هم به ترتيب سفارش مىكردند كه يكى روخوانى قرآنكريم بود؛ مىفرمودند: «قرآن را خوب و صحيح بخوانيد.» توصيه ديگرشان درباره تاريخ بود؛ مىگفتند: «يك دوره تاريخ اسلام را از ولادت حضرت رسول (ص) تا سال ولادت حضرت حجت (عج) بخوانيد.» بعد از عمل به اينها به خواندن نماز شب، خواندن دعاى كميل در شبهاى جمعه، خواندن زيارت جامعه در روزهاى جمعه، زيارت قبر امامان (عليهما السلام) و امامزادگان و علما و بزرگان، سفارش مىكرد. مرحوم قاضى نسبت به حضرت حجت (عج) نظر خاصى داشتند كه در وصيتنامه ايشان آمده است.