48
تعارض مضمون روايت حرمت گريه با مفاهيم قرآنى
با دقت در روايت فوق به اين نتيجه مى‌رسيم كه عقوبت بى‌گناه جايز است و اين برخلاف آيه: أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى 30 و آيه وَأَنْ لَيسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى 31 و فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيرًا يَرَهُ * وَمَنْ يعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ 32 مى‌باشد.
به نظر مى‌رسد كه احاديث منع بكاء را بايد خاص بكاء با صداى بلند و زخمى كردن صورت دانست؛ زيرا پيامبر (ص) در روايتى فرمودند:
«لا وَ لكِنْ نَهَيْتُ عَن صَوتَين فاجِرَيْن: صوتٌ عِندَ مُصيبتة خَمشِ وُجوه و شق جُيوب» ؛ نه، لكن نهى نمودم از دو صوت فاجر (بى‌تابى زشت) كه آن دو عبارتند از لطمه بر صورت زدن و ديگرى گريبان چاك كردن.
گريه پيامبر (ص) و انبيا بر مردگان مؤمن
1. گريه پيامبر (ص) بر عموى گرامى‌شان حمزه و توصيه ايشان بر گريه بر حمزه سيد الشهداء:
«لم تَبْكِ امرأة في انصار بَعَد ذالكِ اِلي الْيوَم عَلي ميّتِ الّا بَدأت بِالبَكاء عَلي حَمزه ثم بكت على ميتها» 33؛ هيچ زنى از انصار بر ميت خود گريه نمى‌كند، مگر اين‌كه ابتدا بر حمزه (ع) گريه كند.
2. گريه پيامبر (ص) بر جعفر و اصحابش در جنگ موته كه فرمود:
«واعمّاه! علي قَتل جَعفر فَلتَبْكِ البَواكي» . 34
3. گريه پيامبر (ص) بر پسرش ابراهيم، كه در پاسخ اعتراض به گريه‌شان فرمودند:
«انّ الْعَين تَدْمَع وَ القَلْبُ يَحْزُن وَ لا تَقولِ الّا ما يَرضي رَبّنا وَ انّا بِفراقِك يا اِبراهيم لَمحْزونون» ؛ 35 همانا چشم مى‌گريد و قلب غمگين مى‌شود؛ ولى نبايد سخنى جز رضاى خدا گفت، و همانا اى ابراهيم! ما در فراق تو اندوهگين هستيم.
4. گريه پيامبر (ص) نزد قبر مادرشان. ابوهريره مى‌گويد:
«زارَ النّبي قَبرَ اُمّه فَبَكي وَ اَبْكي مَنْ حَولَه » ؛36 پيامبر (ص) قبر مادرشان را زيارت نمودند، در حالى‌كه گريه مى‌كردند و اطرافيان خود را نيز مى‌گرياندند.
سيره مسلمين در گريه بر مردگان مؤمن
در تاريخ مى‌توان سيره عملى گريه صحابه را كاشف از جواز گريه دانست؛ چرا كه مسلمانان و بزرگان صحابه، براى مردگان خود مراسم گريه و نوحه برپا مى‌كردند كه قصايد بسيارى حاكى از آن است. در پايان به برخى از اين موارد اشاره مى‌شود:
1. على (ع) پس از دفن پيامبر (ص) مقابل ضريح پيامبر ايستادند و فرمودند:
«انّ الصَبر لَجميْلِ الا عَنكَ وَانَّ الجَزع قَبيحِ اَلّا عَليك، وانّ المَصاب بك لَجليل و انه قبلك و بَعدك لجلل » ؛ صبر در مصيبت‌ها خوب است، مگر بر شما، و اظهار ناراحتى ناشايسته است، مگر بر شما. غم مرگت بسيار بزرگ است و پس از مرگت مصيبت‌هاى ديگر به طور حتم كوچك است.
2- گريه فاطمه زهرا (س) در رحلت پدر گرامى خود. انس بن مالك مى‌گويد:
«كانت فاطمه جالسة عند رسول الله فتواكدت عليه كُربَ المَوت» ؛ 37 فاطمه (س) كنار پيامبر نشسته بود و بر ايشان از بلاها و سختى‌هاى رحلت پدر سخن مى‌گفت.
3. گريه و نوحه‌سرايى حضرت زهرا (س) و صفيه، عمه پيامبر اكرم بر پيامبر (ص)38
پى‌نوشت‌ها
1. شوري، آيه 23.
2. حج، آيه 32.
3. مهدي المخزومي، كتاب العين، مؤسسۀ علمى، بيروت، باب العين و الذاء، ص 76.
4.
. . . وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ. . .
منافقون، آيه 8.