462. آياتى كه هدفشان تحكيم ولايت است؛10
3. آياتى كه بر مودّت اهلبيت تأكيد كردهاند؛11
4. آياتى كه دلالتى بر سوگوارى بعضى از انبيا يا ديگر اولياى الهى داشتهاند؛ مانند سوگوارى حضرت يعقوب (ع) براى حضرت يوسف (ع) ؛12
5. آياتى كه بر بزرگداشت شعائر الهى تأكيد مىكنند.13
ب: روايات
روايات بسيارى دلالت بر جواز گريه و عزادارى مىكنند. امام صادق (ع) مىفرمايد:
«انما تحتاج المرأة في الماتم الي النوح لتيل و دمعتها و لا ينبغي أن تقول هجراً. . .» ؛ 14 زن در مصيبتها، نياز به نوحهسرايى و شيون و زارى دارد و بايد اشكهايش جارى شود، امّا نبايد سخنان باطل و بيهوده بگويد.
و مىفرمايد:
گريه كنندگان عالم پنج نفر بودند: آدم و يعقوب و يوسف و فاطمه بنت محمد (ص) و على بن الحسين (ع) . گريه آدم به علّت خطا و اخراج از بهشت بود؛ يعقوب در فراق يوسف و يوسف در فراغ پدر مىگريست. حضرت زهرا (س) بر رحلت پدر شريفشان پيامبر (ص) مىگريست و گريه امام سجاد (ع) براى شهادت پدرشان بود.
ديدگاه اهل سنت
بعضى از روايات اهل سنت با عزادارى مخالف است؛ امّا در بعضى ديگر از روايات خود اهل سنت به آنها پاسخ داده شده. در سيرۀ معصومين و سيره مسلمانان نيز عزادارى سابقه داشته است. مسلمانان در جنگ احد هفتاد شهيد دادند و در مدينه هر كس براى بستگان شهيد خود گريه مىكرد. چشمان پيامبر (ص) با ديدن اين صحنه پر از اشك شد و فرمود: «عمويم حمزه گريه كننده ندارد» .15 ابنمسعود مىگويد: پيامبر (ص) در سوگ حضرت حمزه بسيار گريستند. جنازه حضرت حمزه را رو به قبله نهاد و ايستاد و با صداى بلند گريه كرد و صفات حضرت حمزه را برشمرد.16
اسماء، همسر جعفر بن ابىطالب كه از زنان باايمان و فداكار صدراسلام بود مىگويد: وقتى جعفر در جنگ موته شهيد شد، بر رسول خدا وارد شدم؛ ايشان فرمود: اى اسماء! فرزندان جعفر كجايند؟ آنان را پيش حضرت آوردم. در آغوش كشيدشان و گريست و فرمود: جعفر امروز به شهادت رسيد.17
پيامبر (ص) بارها در سوگ يارانش از جمله در عيادت آخر و بيمارى و احتضار سعد بن عباده،18 رئيس قبيله خزرج، در كنار مزار دختر خود در مدينه،19 در سوگ فرزندش ابراهيم (با بيان اين جمله كه «قلب از شدت اندوه مىسوزد، امّا سخنى برخلاف رضاى حق نمىگويم») ، در سوگ عثمان بن مظعون در مدينه20، در كنار مزار مادرشان در ابواء21 به هنگام يادآورى شهادت امام على (ع) وامام حسين (ع) ، حتى هنگام ولادت امام حسين (ع) و در مكانهاى مختلف مانند: منزل ام سلمه،22 منزل عايشه23 و در خانه امام على (ع) گريه كردند. پس از رحلت پيامبر (ص) صحابه نيز عزادارى مىكردند. غير از گريه مستمر حضرت زهرا (س) افراد ديگرى چون بلال، ام ايمن، خليفه اوّل و دوّم در سوگ پيامبر (ص) گريستند.
زنان بنىهاشم نيز در شهادت امام حسن (ع) و امام حسين (ع) عزادارى و گريه كردند. جابر بن عبدالله انصارى پس از غسل در فرات و پوشيدن لباس پاكيزه، پابرهنه و اندوهگين، به سوى مزار امام حسين (ع) رفت و بسيار گريست. انس بن مالك و زيدبن ارقم، از ياران پيامبر (ص) نيز در سوگ امام حسين (ع) گريه كردند.