83و اقامتگاه خود استفاده كرده‌اند، اين امر وبال گردن آن ها شده و معيشت و زندگى و چهار پايانشان رو به هلاكت و نابودى رفته است.
*خان حماد
به كاروانسراى حماد، گاه منزلگاه «نص» نيز گفته مى‌شود «كه به لهجۀ عوام عراق؛ يعنى نصف» .
«حماد» در زبان باديه نشينان؛ يعنى «صحرا» و به جهت اين كه اين خان، بين خان‌هاى ديگر و وسط راه كربلا و نجف واقع شده به آن «نص» يا همان «نصف» گفته‌اند. 1
از خان نص تا نجف اشرف نزديك 44 كيلومتر فاصله است و تا خان مصلى 22 كيلومتر. بنابراين، هم اكنون اين خان، در وسط راه نجف - كربلا واقع شده است.
در بين خان‌ها، خان نص از همه كهن‌تر است. قديمى بودن اين خان نسبت به خان مصلى را از وجود خان جذعان در نزديكى خان مصلى مى‌توان فهميد؛ يعنى مسافرانى كه در خان جذعان فرود مى‌آمدند، پس از حركت از آنجا، انگيزه‌اى براى فرود در خان مصلى نداشتند بلكه مسافتى طولانى طى مى‌كردند و در اين صورت خان حماد مناسبت‌ترين منزلگاه براى آنان بود.
براى آغاز بناى خان حماد، چند تاريخ گفته‌اند كه به ترتيب مى‌آوريم:
1. خان حماد، در عصر سليمان والى عثمانى (به سال 1774م. 1189ق) براى استراحت زائران عتبات مقدس ساخته شد و آن داراى اهميتى ويژه بوده و شام را به ايران مربوط ساخته است. 2
2. سيد محسن امين، در شرح حال شيخ مسلم بن عقيل جصانى (متوفاى 1230ق.) بعضى از اشعار وى را ذكر مى‌كند. در اين اشعار، به سازندۀ خان حماد؛ يعنى سيد مهدى بحرالعلوم و تاريخ ساخت آن اشاره شده است:
چه منزلگاهى است خان سيد در بين خانات
عقل را مى‌ربايد و مانندش ديده نشده است
خانيكه درساختمان برتالارهاى بزرگ تفوق دارد