69
منزل‌گاه‌هاى راه كربلا و نجف
(گواهانى زنده بر رابطۀ عميق ميان امام حسين (ع) و شيعيانش)
حيدرالجد / محمد مهدى رضايى
مقدمه
پس از نهضت عاشورا، خبرهاى آن روز و آنچه در كربلا رخ داده بود، دهان به دهان گشت و سيل خروشان شيعيان آل محمد، از هر كوى و برزن، رو به كربلا آوردند، در حالى كه نام حسين (ع) را زمزمه مى‌كردند و جانشان در رثا و سوگوارى آل محمد (عليهم السلام) مترنّم بود؛ خاندانى كه در دفاع از اسلام و دور كردن آن از دست تطاول امويان، كه قصد بازگرداندن جاهليت را داشتند، جان‌هاى مطهّر خويش را فدا و خون‌هاى پاك خود را نثار كردند.
با بررسى كتاب‌هاى تاريخ و سيره و مقاتل، در مى‌يابيم كه نويسندگان اين كتاب‌ها، دربارۀ اوّل كسى كه قبر امام حسين (ع) را زيارت كرد، گاه يك سخن مى‌گويند و گاه با هم در اختلاف‌اند؛ گروهى بر آن‌اند كه جابربن عبدالله انصارى و عطيۀ عوفى اوّل كسانى بودند كه پس از شهادت حسين بن على (عليهما السلام) وارد كربلا شدند و در روز اربعين، آن حضرت را زيارت كردند.
با توجه به مدارك تاريخى، با جزم مى‌توان گفت كه از روز شهادت امام حسين (ع) ؛ يعنى دهم محرم تا روز اربعين (بيستم صفر) ، برخى از شيعيان و خانوادۀ امام (ع) قبر او را زيارت كرده‌اند. در بعضى منابع آمده است كه امام سجاد (ع) روز سيزدهم محرّم براى دفن اجساد مطهّر وارد كربلا شد و اين كافى است كه آن حضرت را نخستين زائر به شمار آوريم.
به هر حال، به نظر نمى‌آيد كه در آن روزگار، مسافرت به كربلا كار آسانى بوده، بلكه فكر اينگونه سفرى، خطرهاى بسيارى را به ذهن مى‌آورد و تهديداتى براى زائران در پى داشت. نخستين خطر، نيروهاى امنيتى حكومت بنى‌اميه بودند كه در همهجا حضور داشتند و زائران امام حسين (ع) را دستگير مى‌كردند و به مقرّ حكومت مى‌فرستادند. در اين ميان كمتر