169شيخ طوسى تا سال 448 هجرى با كمال عزت و عظمت در منطقه كرخ به درس، بحث، تأليف و پاسخ به مسائل و رفع شبهات و دفع توطئه‌ها و فتنه‌ها از شيعيان مشغول بود؛ اما سرانجام بر اثر شدت گرفتن آشوب و دشمنى بين گروه‌ها و دسته‌هاى مختلف و ورود طغرل سلجوقى به بغداد آتش فتنه جديدى مشتعل گرديد و شيخ طوسى ناچار به نجف اشرف هجرت كرد و در جوار بارگاه مطهر مولاى متقيان حضرت على (عليه السلام) مأوى گزيد و آن‌جا را به صورت پايگاه معارف اهل‌بيت و مذهب جعفرى درآورد و دانشگاه بزرگ شيعه را در اين ديار مقدس بنيان نهاد. به گفته ابن‌جوزى در سال 448 هجرى، كتابخانه شيخ طوسى در كرخ به غارت رفت و ضمن حوادث سال 449 هجرى مى‌گويد:
در صفر اين سال خانه شيخ طوسى متكلم شيعى در كرخ مورد هجوم قرار گرفت و كتاب‌ها و كرسى وى كه بر روى آن تدريس مى‌كرد، به علاوه سه درفش سفيدى كه مردمان كرخ از ديرباز به هنگام عزيمت به نجف اشرف و زيارت اميرمومنان (عليه السلام) با خود حمل مى‌كردند، از خانه‌اش بيرون آورده شد و طعمه حريق گرديد. 1
معاريف كرخى
به جز شخصيت‌هايى كه بدان‌ها اشاره كرديم، بزرگان ديگرى نيز منسوب به كرخ هستند يا در اين منطقه منشأ خدماتى بوده‌اند؛ از جمله آنان معروف بن فيروز كرخى، مكنى به ابومحفوظ (م 200) از زاهدان، عرفا و بزرگان اهل سلوك مى‌باشد و در منابع تاريخى و رجالى به