139
كرخ در قلمرو تاريخ
عبدالله اصفهانى
چكيده
كرخ در نزديكى بغداد از كانون‌هاى مهم تشيع است و پيشينۀ آن به پيش از اسلام مى‌رسد. پس از انتقال پايتخت عباسيان به بغداد، منصور دستور داد تا بازارهاى شهر را به آبادى كرخ منتقل كنند. ساختمان شهر در 145 هجرى آغاز شد و تكميل آن تا 149 هجرى ادامه يافت و به شهرى آباد و پررونق تبديل شد. بيشتر ساكنان كرخ از شيعيان بودند و وكلاى امامان، ازجمله نواب چهارگانۀ امام زمان (عج) اين شهر را مركز فعاليت‌هاى خود قرار داده بودند. ازاين‌رو كرخ همواره در معرض حوادثى تلخ و خونين، ازجمله درگيرى ميان شيعيان و اهل سنًت بود. حوزۀ علميۀ كرخ، كانون علمى و آموزشى زمان خود بود و بزرگانى چون شيخ مفيد، سيد مرتضى علم‌الهدى، سيد رضى و شيخ طوسى را تربيت كرد. اين مقاله پس از بيان تارخچه‌اى مختصر از كرخ و ساكنان آن، به معرفى حوزۀ علميۀ اين شهر و دانشمندان بزرگ آن پرداخته است.
واژگان كليدى: كرخ، تشيع، بغداد، حوزۀ علميۀ كرخ.