374خواند و «اعيان الشيعه» كه آن به «احسن الوديعه» كه كاظمين را معدن شيعه و ابرار و مركز علما و اخيار مى
جا را «كثير البركات» ناميده و «تاريخ الشيعه» مظفر كه علاوه بر نكاتى چند، از جلوه درخشان شعر و ادب در گذشته و حال كاظميه خبر مى‌دهد. «زهر الربيع» و «وفيات الاعيان» نمونه‌هايى از مصادر محفوظ در اين بخش است .
قسمت ديگر مقاله، يادكرد كاظميه در سفرنامه‌هاست؛ از جمله سفرنامه ابن‌جبير، سفرنامه ابن‌بطوطه، سفرنامه اديب‌الملك و سفرنامه عبدالوهاب عزامى. اين بخش بسيار ناقص است؛ در حالى كه براى يادكرد كاظميه در سفرنامه‌هاى فارسى، آن هم تنها در عهد قاجار مى‌توان يك كتاب قطور تدوين كرد. بخش آخر مقاله، مختص جغرافياى كاظميه در كتب جغرافى و اطلس است.
مقاله بعدى با عنوان «الكاظميه فى المراجع الغربيه» از جعفر الخياط است. او در چند بخش و در اعصار مختلف وضع كاظميه و شرح حال دو امام معصوم مدفون در آن‌جا را بررسى كرده و گاه تعليقاتى بر منتخبات داشته و نكاتى را هم توضيح داده و اشكالاتى را بر نوشته‌ها وارد مى‌كند. بخش مهمى از اواخر اين مقاله طولانى به حوادث جنگ جهانى اول، اشغال عراق توسط انگليس و جهاد علماى شيعه عليه استعمار پير، حوادث ثورة العشرين (انقلاب 1920عراق) و برخى اتفاقات پس از آن در نيمه اول قرن بيستم مى‌پردازد كه از نوشته‌هاى غربى‌هاى مقيم عراق يا سفر كرده بدان‌جا يا نويسندگان غربى صاحب تأليف پيرامون آن حوادث برداشت شده است.
جلد دوم
جلد دوم
جلد دهم موسوعه كه حجمش تقريبا دو برابر جلد نهم است نيز مختص كاظمين است. در واقع اين مجلد، خود دو جلد جداگانه است و بنابر اين 3 جلد از موسوعه خليلى، به كاظمين اختصاص يافته است.
«السلك الناظم لدفناء مشهد الكاظم (ع)» ، مقاله‌اى در جزء دوم بخش كاظمين است كه مصطفى جواد آن را در اواخر زندگانى‌اش نگاشته است. تا پيش از شهادت امام كاظم (ع) به منطقه كاظميه، «مقابر قريش» گفته مى‌شد، ولى پس از شهادت حضرت امام كاظم (ع) و دفن مظلومانه ايشان در اين منطقه، «مشهد الكاظم (ع)» بر نام پيشين غلبه يافت و اين منطقه اگرچه در حومه بغداد بود، ولى به تدريج، خود شهر بزرگ و مشهورى شد و امروزه متصل