322منارههاى بزرگ از جاى مؤذن تا نوك آن و بناى ديوارى بلند و دو طبقه بود كه 76 اتاق در خود داشت و صحن را احاطه مىكرد.
در سال 1301 دو ساعت بزرگ بالاى دو درب باب المراد و باب القبله نصب كردند.
به سبب سنگينى و فشار اين ساعتها بر دربها، بعدها اين دو ساعت برداشته شد و به جاى آن دو برج ساعت كه امروزه بر روى باب القبله ديده مىشود ساختند.
از برجستهترين كارهاى هنر معمارى در آستان قدس كاظمين، ساخت قاعدهاى مربع شكل با كاشى كربلايى است كه بر روى آن آيات قرآنى با رنگهاى زيبا حك شده و بر هر چهار طرف آن، يك ساعت كار گذاشتند.
در سال 1332 قمرى ايوانى به نام «طارمة قريش» در سمت غربى حرم ساخت شد. سقفى با 18 ستون بنا كردند و آن را با سوره أعلى و آجر و كاشى زينت كردند.
وضعيت كنونى حرم
وضعيت كنونى حرم
ساختمان امروزى حرم، از ساختههاى دوره آغازينِ صفويه و بازسازىهاى دورههاى بعدى است. معمارى و هنر دوره صفويه از ايوانهاى زيبا و كاشىكارىهاى معرق نفيس و آينهكارىهاى بديع آن به روشنى آشكار است. حرم مطهر داراى دو گنبد طلايى است كه هر يك بر روى بقعه يكى از دو امام (عليهم السلام) قرار گرفته است. در زير دو گنبد، فضاى مربع مستطيلى است كه ميانه دو ديوار شرقى و غربى را دو ستون عظيم پايه گنبد اشغال كرده است. يك ضريح نقرهاى قبر دو امام را با دو صندوق خاتم نفيس در بردارد. با ورود از ايوان جنوبى به نخستين رواق و سپس به درون حرم و گنبدخانه، نخست در برابر قبر مطهر حضرت موسى بن جعفر (ع) قرار مىگيريم كه در پشت سر آن، قبر مطهر حضرت جواد (ع) قرار دارد. اطراف حرم چهار شبستان بزرگ قرار گرفته و رواقهاى جنوبى و غربى، هر يك به ايوانى زيبا و بزرگ راه دارد. مجموعه حرم و رواقها را سه صحن وسيع در بر گرفته كه صحن غربى به نام «صحن قريش» معروف است.
برج و بارو و دروازههاى هفتگانه صحن كه معمارى زيبا و چشمنواز آن و كاشىكارىهاى نفيس سردرها و كتيبههايش، هر بينندهاى را به حيرت و شگفتى وامىدارد، از ساختههاى مرحوم فرهاد ميرزاست.