162توسط دكتر مك فارلين در هندوستان به چاپ رسيد.
اين ترجمههاى - كه احتمالاً تعدادشان بيش از اينهاست - نشانه شهرتى است كه اين كتاب در محافل فرهنگى و علمى اروپا و آسيا به دست آورده است. 1دكتر غلامحسين يوسفى از اديبان و محققان معاصر در معرفى اين اثر نوشته است:
سفرنامه ميرزا ابوطالب كتابى است مفصل، شيرين و خواندنى و شايد بتوانآن را يكى از بهترين سفرنامههاى ايرانيان در قرنهاى اخير شمرد. دقت نظر و حُسن استنباط، نكتهبينى، صداقت و صراحت نويسنده و انصاف و اعتدال او در برخى از موارد، بسيار در خور توجه است. 2
نسخهشناس، كتابپژوه و فهرستنويس معاصر، ايرج افشار در اين باره گفته است:
مسير طالبى، از آثار فارسى معروف اواخر قرن دوازدهم هجرى است. اين كتاب توسط يك ايرانى اهل اصفهان كه در هند صاحب جاه و مقام بود، نگارش يافته و از حيث اسلوب نگارش فارسى و جهات ادبى عصرى واجد اعتبار و جالب دقت و اعتناست. 3
مرحوم حسين خديوجم متن «مسير طالبى» را بر اساس نسخه خطى موجود در موزه بريتانيا تصحيح كرده و براى حل مشكلات لغوى و خطاهاى كاتب نسخه، از چاپ كلكته بهره برده است. نوشتار حاضر كه توسط شركت انتشارات علمى و فرهنگى به چاپ رسيده، داراى فهرست تفصيلى فرهنگ لغات و تركيبات و فهرست راهنما مىباشد. قطع آن وزيرى است و هر سه جلد سفرنامه در يك جلد (در 521 صفحه) تدوين گرديده است.
ذكر اوضاع شهر بغداد و كاظمين
ميرزا ابوطالب كه از سفر اروپا دل خوشى نداشته و در آنجا تبعيضها، تباهىها و شكافهاى فرهنگى اجتماعى زيادى ديده است، براى آن كه غبار از دل و ذهن خود بزدايد، تصميم مىگيرد كه از راه تركيه عثمانى و پيش از بازگشت به هندوستان، به عتبات عراق سفر كند و بر ساحل ولايت و امامت اهل بيت رسول اكرم (ص) و در جوار بارگاه ائمه هدى (ص) ، دل را صفا دهد و از طراوت معنوى اماكن زيارتى عراق عرب، توشهها برگيرد. او از شهر بغداد چنين ياد مىكند:
بغداد دو شهر است؛ يكى شرقى دجله، معروف به بغداد نو، نشيمن پاشا و ساير