141ه) ابتكارى بودن موضوع و قالب و نحوۀ بيان آنها؛ مانند فرهنگ زيارت استاد جواد محدثى.
7. بخشهاى اين كتاب
اين مجموعه در دو بخش زير تنظيم شده است:
1. كتابشناسى زيارت؛ در اين بخش، در ابتدا مهمترين كتابهاى زيارتى معرفى و توصيف محتوايى شده، سپس آمارى از كتابهاى چاپ شده در موضوع زيارت، در پايان آن، آمده است.
2. نسخهشناسى زيارت؛ در اين بخش، فهرستى از نسخههاى خطى زيارت از مجموعۀ ارزشمند معرفى ميراث مخطوط كه به همت استاد سيد احمد حسينى اشكورى و سيد صادق حسينى اشكورى، منتشر مىشود و همچنين فهرستى از نسخههاى خطى معرفى شده در مقدمۀ موسوعة زيارات المعصومين آمده است.
در معرفى كتابها، سعى شده كه دورنمايى از محتواى آنها ارائه شود و از تحليل و نقد ديدگاهها، خوددارى شود.
8. كاستىهاى كتاب
1. همان طور كه در مقدمۀ مؤلف نيز آمده، اين كتاب بر اساس عنوان كتابها از حرف الف تا ياء تنظيم شده، نه تاريخ تأليف آثار و يا اسامى مؤلفان، و شايسته بود كه مؤلف در ابتداى كتاب، تاريخچۀ مختصرى از زيارتپژوهى در اسلام - به ويژه در مذهب تشيع - را مىگنجاند؛ تا خوانندۀ كتاب، در ابتدا تاريخ زيارت پژوهى از آغاز تا عصر حاضر را مطالعه مىكرد؛ سپس با مهمترين آنها آشنا مىشد.
در اين كتاب، ابتدا كتاب «آثار اسلامى مكه و مدينه» كه از تحقيقات تاريخى دربارۀ زيارتگاههاى اسلامى است، معرفى شده، سپس كتاب مهم «كامل الزيارات» كه از نخستين كتابهاى زيارتپژوهى محسوب مىشود، در بخشهاى پايانى كتاب، معرفى مىشود و اين عدم تنظيم تاريخى در معرفى كتابها، از نقايص جدّى اين كتاب محسوب مىشود.
2. يكى ديگر از اشكالاتى كه به واسطۀ تنظيم كتاب بر اساس الفباى نام كتابها پديد آمده، اين است كه كارنامۀ علمى نويسندگان زيارتپژوه، همچون علامه مجلسى، در كنار هم نيامده و به طور پراكنده، در سراسر كتاب پخش شده است و اين امر، سبب مىشود كه عظمت كارهاى علمى يك پژوهشگر، براى خوانندگان روشن نباشد و پراكنده جلوه كند.
3. از آن جا كه اين اثر، در مدت چهار ماه فراهم آمد و قرار بود كه در همانديشى زيارت ارائه شود، كتابهاى ارزشمندى از ديد مؤلف كتاپ پنهان ماند و يا وى امكان دسترسى به آنها را نيافت كه جاى آنها در اين كتاب خالى است و اميد است كه اين كمبود، در چاپهاى بعدى از سوى مؤلف، جبران شود.
4. مؤلف در مقدمۀ كتاب آورده است كه موضوع اصلى كتاب، زيارت و زيارتنامه است و مفاهيمى همچون مزارات، زيارتگاههاى اسلامى، توسل، شفاعت و... در حاشيۀ بحث اصلى مطرح شدهاند.
از اين رو، شايسته بود كه در قالب نمايهاى موضوعى، كتابهاى مربوط به هر كدام از اين سرفصلها، به طور جداگانه و مستقل، معرفى شوند؛ تا پروندۀ علمى هر كدام از اين موضوعات، به صورت جداگانه مشخص مىشد.