12عملى را بدو رهنمون گردد تا بدانوسيله پاداش حج ببرد - چنين فرمود:
«اگر هموزن كوه ابوقبيس طلاى سرخ داشته باشى و در راه خدا انفاق كنى، ثواب حج را نخواهى يافت!» 1
همچنين در روايتى از امام صادق عليه السلام آمده است:
«ثواب خرج كردن مال در راه حج، برتر از ثواب دو هزار (و در روايت ديگر برتر از بيست هزار) در غير حج است». 2
با تأمل در اين روايات و نظاير آن، كه در منابع حديث بيش از شمار است، چنين استفاده مى‌شود كه حج از يك عبادت معمولى فراتر است و در ميان عبادات نقش حياتى دارد و بقاى اسلام و حيات سياسى - اجتماعىِ امت بدان وابسته است.
و به بيان حضرت امام قدس سره :
«فريضۀ حج در ميان فرايض، از ويژگى خاصى برخوردار است و شايد جنبه‌هاى سياسى و اجتماعى آن بر جنبه‌هاى ديگرش غلبه داشته باشد، با آن‌كه جنبۀ عبادى‌اش نيز ويژگى‌خاصى دارد». 3
حج با جنبۀ جمع‌الجمعى‌اش، ساير عبادات را نيز در درون دارد؛ از نماز و نيايش گرفته تا انفاق و ايثار، رياضت و جهاد، امر به معروف و نهى از منكر، تولّى و تبرى و... و بدين ترتيب از فلسفه و آثار آنها نيز برخوردار است و در آن، مال و تن و زبان و عمل و لفظ و معنا و حركت و وقوف و شعار و شعور و فرد و جمع مشاركت دارند.