26و از بيان عامل حقيقى سر برتافته‌است. علت اصلى تفرقه، بيزارى از برخى صحابه نيست، بلكه در پس اين عامل سطحى، عوامل‌متعددى وجود دارد كه اين پديده را به وجود آورده است و شايسته است به آن ريشه‌ها و علل‌واقعى بپردازيم.
اكنون برخى از علل تفرقه و دو دستگى ميان مسلمانان را يادآور مى‌شويم:
1. جلوگيرى از نگارش نامۀ پيامبر اعظم صلَّى اللّٰه عليه و آله و سلَّم
بخارى در صحيح خود، در شش مورد نقل مى‌كند كه پيامبرصلَّى اللّٰه عليه و آله و سلَّم‌در آخرين روزهاى زندگى خود، در حالى كه در بستر بيمارى آرميده بود فرمود: قلم و دوات و كاغذى بياوريد تا براى شما چيزى بنويسم كه تا ابد گمراه نشويد، درخواست پيامبر صلَّى اللّٰه عليه و آله و سلَّم با مخالفت برخى و موافقت برخى ديگر روبه رو شد. وقتى حاضرانِ در مجلس به نزاع و جدال پرداختند، پيامبر به همگان امر كرد كه مجلس را ترك كنند و فرمود: شايسته نيست در محضر پيامبر به نزاع و