60باب السفر للتجارة وصلة الرحم وطلب العلم وغيرها. فتعيّن الثاني. والأولى أن يقدّر ما هو أكثر مناسبةً، وهو (لا تشدّ الرحال إلى مسجد الولاء فيه إلّا إلى الثلاثة) فيبطل بذلك قول من منع شدّ الرحال إلى زيارة القبرالشريف وغيره من قبور الصالحين 1.»
«بعضى از محقّقين گفتهاند: در فرمايش رسول خدا صلى الله عليه و آله (إلّا إلى ثلاثة مساجد) مستثنىٰ منه محذوف است. لذا يا يك مفهوم عامّى در تقدير گرفته مىشود و معناى حديث اين است: «باربندى و مسافرت نمىشود به مكانى به قصد هر امرى مگر به مساجد سه گانه»، و يا يك مفهومى اخّص از آن در تقدير گرفته مىشود. احتمال اوّل ممكن نيست، زيرا موجب مىشود باب سفر براى تجارت، صلۀ رحم، تحصيل علم و ساير موارد بسته شود.
پس احتمال دوم درست است. و بهتر اين است كه لفظى در تقدير گرفته شود كه با مستثنا مناسبت بيشترى داشته باشد و آن لفظ اين است كه «باربندى و مسافرت نمىشود به مسجدى مگر مساجد سه گانه.» در اين صورت نظر كسانى كه مسافرت به قصد زيارت قبر پيامبر صلى الله عليه و آله و صلحا را ممنوع مىدانند، باطل مىشود.»
ثانياً: حديث «لاتشدّ الرحال» در صحيح بخارى از ابوهريره و ابوسعيد خدرى به صورت نفى «لاتشدّ» وارد شده است. 2 و در صحيح مسلم از ابوسعيد به صورت نهى «لاتشدّوا» و از ابوهريره به صورت نفى «لاتشدّ» روايت شده است. 3و به احتمال بسيار زياد روايت مسلم از ابوسعيد به صورت نهى غلط است و امكان دارد نسخه نويسان اشتباه كرده باشند.
دليل بر اين مطلب اين است كه در تمام كتابهاى حديثى، تفسيرى، فقهى و رجالى اهل سنّت اين حديث از ابوسعيد و ابوهريره به صورت نفى نقل شده است. 4