21مى‌شود، بازخواست نمى‌گردد ¹ و تركش موجب بروز فتنه‌ها ² و فاجعه و نابودى مى‌گردد. ³حجى كه تفسيرى ⁴ بر آيه: «فَفِرُّوا إِلَى اللّٰهِ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ » ⁵«پس بشتابيد به سوى خدا، بدرستى كه من براى شما هشدار دهنده‌اى آشكارم» و بيان مصداقى ⁶ برآيه: «رَبِّ لَوْ لاٰ أَخَّرْتَنِي إِلىٰ أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ » ⁷ «بار خدايا! اگر مرگِ مرا تا فرصتى اندك به تأخير مى‌انداختى به حق گواهى مى‌دادم» ذكر شده است، و بالأخره «قِيٰاماً لِلنّٰاسِ» ⁸ «مايۀ قيام و قوام مردم» و قوام و تقويت دين آمده است. ⁹اين حج، نمى‌تواند عملى عادى و عبادتى ساده و مراسمى نمايشى باشد. بررسى نكات دقيق گذشته اين حقيقت را ثابت مى‌كند كه حج، داراى روح و مغز و فلسفه‌اى عميق و عالى و اسرار و حكمتها و لطايفى