29خود از ابن‌عباس روايت كرده كه گفت: در آن زمان اسب‌ها وحشى بودند و سوارى نمى‌دادند، نخستين كسى كه از آنها سوارى گرفت اسماعيل بود و به‌همين‌دليل، عرب را خاندان اسماعيل بن ابراهيم، مى‌نامند. همچنين اسماعيل نخستين كسى است كه به زبان عربى سخن گفت و كلمات و الفاظ آن‌را سامان بخشيد و حرفى را سرهم نگاشت مانند «بسم اللّٰه الرحمن الرحيم.»
فاكهى از [ امام] محمد بن على باقر [ عليهما السلام ] روايت كرده، كه از ايشان دربارۀ نخستين كسى كه به عربى سخن گفت، پرسيدند. فرمود: « اسماعيل بن ابراهيم عليهما السلام وى در آن زمان پيامبر بود و سيزده سال داشت».
و گفته‌اند خداوند زمانى اسماعيل را نطق عربى بخشيد كه چهارده سال داشت. اين قول را سهيلى نقل كرده است. 1گفته‌اند نخستين پيامبرانى كه به عربى سخن مى‌گفتند عبارت بودند از: حضرت محمد صلّى اللّٰه عليه [ وآله] وسلم، اسماعيل بن ابراهيم عليهما السلام ، شعيب بن صالح، هود 2 و بقيه پيامبران به زبان سريانى تكلّم مى‌كردند، مگر حضرت موسى كه زبان وى عبرى بود، گفتنى است كه زبان عبرى نيز از زبان‌هاى سريانى است كه ابراهيم و سپس اسحاق و يعقوب بدان سخن مى‌گفتند كه فرزندانشان؛ يعنى بنى اسرائيل اين زبان را به ارث بردند و حضرت موسى نيز تورات را به اين زبان برايشان خواند.
اين روايت نشان مى‌دهد اسماعيل نخستين كسى نيست كه به زبان عربى سخن گفته؛ زيرا حضرت هود نيز به اين زبان سخن مى‌گفت و او پيش از اسماعيل بوده است.
فاكهى با ذكر سند روايتى نقل كرده كه طبق آن، جرهمى‌ها و قطورى‌ها نخستين كسانى هستند كه به عربى سخن گفتند؛ وى از ابن‌اسحاق و از طريق عثمان بن ساج و بكايى خبرى دربارۀ آمدن جرهمى‌ها و قطورى‌ها به مكه نقل كرده كه در آن آمده است: