58كرد. مضمون اين مطلب را «محمد بن ابراهيم وراق» در كتاب «مباهج الفِكَر و مناهج العِبَر» ياد كرده است.
وراق مى‌گويد: به آن كوه «ابوقابوس» و «شيخ الجبال» مى‌گويند. من اين كتاب را كه وراق مطالب ذكر شده دربارۀ ابوقبيس را در آن آورده است، نديده‌ام و تنها به نقل از او به خط يكى از دوستان خوانده‌ام.
ياقوت در «مختصر معجم البلدان» مى‌نويسد: 1 ابوقبيس، نام دو محل ومكان است:
يكى همين كوه و ديگرى برجى است در برابر «شَيْزَر». ما علاوه بر آنچه گفتيم، باز هم دربارۀ ابوقبيس در باب بيست و يكم اين كتاب سخن خواهيم گفت.
«احمر» كه گفته شده يكى از دو اخشب مكه است و بنا بر روايت عبداللّٰه بن عمروبن عاص، كه به نقل از ابوقلابه در تاريخ «ازرقى» 2 آمده است، حضرت ابراهيم خليل عليه السلام خانۀ كعبه را از اين كوه بنا نهاد.
ياقوت در معجم البلدان 3 احمر را نام سه محل دانسته و مى‌نويسد: احمر سه جايگاه است؛ نخست كوهى است مشرف بر «قُعَيْقعان» كه درزمان جاهليت «الأعرف» ناميده مى‌شد. دوم، برجى است در سواحل شام كه به «عثليث» مشهور بوده و سوم، ناحيه‌اى است در اندلس در طرف «سَرَ قُسْطَه» كه بدان برج احمر مى‌گويند.
«ياقوت حموى» در تعريف «قعيقعان» و محل‌هايى كه بدين نام خوانده شده، مى‌گويد: گويند كه قعيقعان يكى از دو «اخشب» مكه است. 4نووى نيز همين مطلب را تأييد مى‌كند؛ زيرا پس از يادآورى جاى آن در «روضه» و بيان حروف و حركات آن، مى‌گويد: كوه معروف مكه در برابر كوه ابوقبيس است.
و از اين كه مى‌گويد: «به گفتۀ ياقوت در تعريف قعيقعان كه مى‌گويد در برابر