42خطا را يادآور شدهايم؛ هر چند مدعى كمال و ارائه كارى بدون خطا نيستيم، چرا كه كمال مختص ذات الهى است.
اگر قرار باشد بر مقدمۀ نسخه چاپى سال 1956 م. مطلبى بيفزاييم، بايد بگوييم:
مؤلفِ اين كتاب از علماى دورۀ «مماليك» است كه به حق آن را بايد دوران شكل گيرى دايرة المعارفهاى اسلامى - عربى در رشتههاى گوناگونِ دانش به حساب آورد.
نويسنده در اين كتاب نسبت به ديگر كتب خويش با تفصيل بيشترى سخن گفته و كتاب خود را در چهل باب تنظيم كرده است تا همۀ اخبار، اطلاعات، وقايع و حوادث مربوط به مكه را از آغاز تأسيس تا زمان حيات خود - ربع اول قرن نهم هجرى - در بر گيرد.
اين تفصيل و پرداختن به جزئيات، در مناقشهها و بحثها و نقدهاى طولانىِ او، از روايات بسيارى از مورّخين و راويان حديث بيشتر آشكار مىشود و به صورت پاسخگويى و تفسير و توضيحهاى مفصّل در آمده كه در بسيارى از فصول كتاب (كه آنها را «باب» مىنامد و در ترجمه نيز به همين صورت باب برگرداندهايم) معمولاً رد و نفى شدهاند.
نويسنده تنها به بحث و دقت نظر در مسائل اصلى بسنده نمىكند و كلمه به كلمه، جزئيات واژگان را مورد توجه قرار مىدهد و به عنوان دانشمندى كه در كار خود از تجربۀ فراوان برخوردار است، آنها را مورد تفسير و شرح و اظهار نظر قرار مىدهد و به تحريفها و تغييراتى كه ناسخان در نقل و كتابت مرتكب شده و گاه باعث تحريف حقايق مىشوند و واقعيتها را خدشهدار مىسازند، اشاره مىكند. و اين خود نكتهاى است كه اهميّت آن بر محققان و پژوهشگران و نكته بينان، پوشيده نيست.
با اين كه مؤلف خود يكى از قاضيان مالكىِ مكهاست، هرگز به آراء ونظريات مذهب (مالكى) خود مقيد نبوده و سعۀ صدر زيادى نشان مىدهد و بزرگمنشى و بلند نظرى تحسين آميزى دارد، چندان كه نظريات و ديدگاه فقها و اجتهادات آنان را در