31

قوچان ناصرى

« قوچان ناصرى» كه« محمد ناصرخان شجاع الدوله» بعد از خراب شدن« قوچان كهنه» ¹به زلزله، در تاريخ 1309 در اين مكان حاليه ² ساخته است، شهرى است خيلى بزرگ نسبت به شهرهاى ايران، الا [ اينكه به سبك] فرنگ ساخته شده است، خيابان‌هاى متعدد، چهار خيابان به وضع‌هاى خيلى خوب، دو طرف خيابانها جوى آب كوچكى، بعضى جاها هم به ندرت درخت بيد كاشته‌اند، ميدانى دارد كه وسط شهر است، بسيار آبادتر از ساير خيابانها است، شهر تقريباً طولانى اتفاق افتاده ³ است، طول آن از طرف مشرق به طرف مغرب است، از« مشهد مقدس» تا« قوچان» كه ديده شد، مى‌توان گفت يك جلگه است، به جهت اين كه كوهى فاصله ندارد، چند تپۀ مختصر دارد كه خود اهالى آنجا« طاس تپه‌ها »مى‌گويند، همه جا عرض اين جلگه از هشت فرسخ هست الى چهار فرسخ، هر چه نزديك‌تر به« قوچان» مى‌آيد راه به طرف كوه مشرقى نزديك‌تر مى‌شود، تا اين كه خود شهر« قوچان» تقريباً دامن كوه است.

اما كوه‌هاى اينجا اغلب بلكه همه خاكى است، به اين جهت است، كه ديمۀ ⁴« قوچان» خوب عمل مى‌كند، و به همين جهت است كه راه شوسه‌اى هم كه مرحوم« حاجى‌ابوالقاسم ملك التجار اصفهانى »ساخته است، خيلى گِل‌ولاى مى‌شود، و الا راهى كه در دامن كوه است، بايد خود ريگزار باشد و خوب باشد، به هر حال « جلگۀ مشهد» به اين تقريب خيلى طولانى« جلگه‌اى» است، مثلاً از« جلال‌آباد »كه دامن كوه«كرهاب»است تا« قوچان»، يك جلگه محسوب مى‌شود، در«مشهد»هوا خيلى خوب بود، اما از« جعفرآباد» به سمت« قوچان» ، اين جا همه جا يك گِرِه