329
12. گواهى دادن به ايمان و فضيلت
از جمله نكات محورى در محتواى زيارتنامه‌ها، شهادت دادنِ زائر به ايمان و عمل صالح و جهاد و صبر و تسليم و اداى وظيفه و ثبات در راه حق و يارى دين و... است. طرح اينگونه ارزش‌ها اولاً مى‌رساند كه زائر اينها را به‌عنوان ارزش‌هاى مكتبى قبول دارد و به آنها ارج مى‌نهد و به خاطر همين ارزش دانستن است كه به عنوانِ فضيلت، براى آنان بر مى‌شمارد. ثانياً مى‌رساند كه خود زائر هم مى‌كوشد در همين مسير گام بر دارد و اين خوبى‌ها را در وجود و عمل و زندگى خود محقق سازد. از نظر روانى هم تأكيد بر يك چيز در گفتارها و شعارها، خود شخص را هم تحت تأثير قرار مى‌دهد و به سنخيّت با آن مضامين مى‌كشاند.
به‌عنوان نمونه در زيارت قمر بنى‌هاشم كه از امام‌صادق(ع) نقل شده، مى‌خوانيم:
«اَشْهَدُ لَكَ بِالتَّسْلِيمِ وَالتَّصْدِيقِ وَالوَفاءِ وَالنَّصِيحَۀِ لِخَلَفِ النَّبِىّ...».
وقتى براى حضرت اباالفضل اينگونه گواهى مى‌دهيم كه او در برابر ولىّ‌خدا تسيلم بود و او را قبول داشت و اهل وفا و خيرخواهى براى وصىّ و جانشين پيامبر بود، يعنى اين ارزش‌ها را ارج مى‌نهيم و براى خودمان هم مايۀ فخر و ارزش مى‌دانيم. در ادامۀ همين جملات، از خداوند براى او پاداش مى‌طلبيم، به خاطر «صبر» و «اخلاص» و «يارى» (بِما صَبَرْتَ وَاحتَسَبْتَ واَعَنْتَ) و اين سه عنصر اخلاقى مهم را ياد مى‌كنيم. در همين زيارت، او را به‌عنوانِ عبدصالح، مطيع خدا و رسول، مطيع اميرمؤمنان و امام‌حسن و امام‌حسين معرفى مى‌كنيم كه اينها هم معيارهاى ارزشى‌اند و در زيارت او باز اين تعبيرات وجود دارد:
«أَشْهَدُ انَّكَ قَدْ بالَغْتَ فِى النَّصيحَةِ وَأَعْطَيْتَ غايَةَ الَْمجْهُودِ... أَشْهَدُ أَنَّكَ لَمْ تَهِنْ وَلَمْ تَنْكُلْ، وَأَنَّكَ قَدْ مَضَيْتَ عَلى بَصيرَة مِنْ أَمْرِكَ مُقْتَدِياً بِالْصّالِحينَ وَمُتَّبِعاً لِلنَّبيّينَ».
گواهى مى‌دهم كه تو در خيرخواهى (نسبت به امام خود) به نهايت رسيدى و همۀ تلاش خود را در اين راه كردى. شهادت مى‌دهم كه تو سست نشدى و عقب‌ننشينى و پيمان نشكنى، گواهى مى‌دهم كه در راه خود با بصيرت پيش رفتى و با