14
نيّت:
سهم نيّت در فراهم آوردن جواز ورود بر حرم، به قدرى است كه از فقيه بىعديل دوران اخير يعنى شيخ مرتضى انصارى - اعلى اللّٰه مقامه - نقل شده، ايشان لبّ لبابِ احرام و مدخل مهم تلبيه را عبارت از آن دانسته و مىگويد:
«عزم و تصميم بر ترك محرمات و آماده و بسيج كردن و مجهز ساختن خود در جهت چنان تروك، حقيقت احرام را مىپردازد. و اگر مُحرم آهنگ دستيازى به يكى از اين محرمات را در نيتِ خود دخالت دهد، احرام او باطل و فاقد هرگونه ارزش و اعتبار است؛ چنانكه اگر در روزهدارى قصد كند به برخى از كارهايى كه روزه را باطل مىسازد روى آورد، روزهاش باطل و بىاعتبار مىباشد. هرچند كه دربارۀ اين سخن مناقشاتى در فقه وجود دارد؛ ليكن در مجموع بازگو كنندۀ اهميت و ارزش والاى نيّت است. اگرچه با چنان تفصيلى، نيت دربارۀ هر زائرى - كه احياناً آشنايى تفصيلى به محرمات و تروك ندارد - متمشى نيست؛ اما اصل نيت كه بايد توأم با تقرب به خدا و امتثال امر او صورت پذيرد از اهميت و ارزش بسيار بالايى برخوردار است.
قصد و نيت در هر عملى، روح و ملاك ارزش و اعتبار آن را تشكيل مىدهد؛ و از رهگذر كيفيّت نيت است كه اعمال آدمى سنجش و ارزيابى مىشود، و معيار پاداش و كيفر انسانها در روز قيامت (چنانكه در دنيا) صرفاً هرگونه عمل و كردارى نيست كه قصد و نيتى با آن همراه نباشد؛ بلكه پاداش نيك و «جزاى حُسْنىٰ» در تمام كردارها و نيز در اداى مراسم حج از آن كسانى است كه اعمال آنها با نيتى خالص و آهنگى ناب و راستين، رنگ يافته و در تمام زواياى گوناگونِ كردارشان نفوذ كرده و