18جاى جاى اين سرزمين مبارك يادآورِ قدم‌هاى استوار مبارك پيامبر و ائمه و صحابۀ صالحين و مردان و زنان سابقين امّت است كه شايسته است هريك از اينها براى زائران حرمين تبيين و تشريح گردد تا تفسيرى باشد بر تاريخ صدر اسلام و خاطرات تلخ و شيرين حوادث آن.
زائر بايد اين آثار و اماكن را با شرح و توضيح بشناسد تا تاريخ و جغرافياى اسلام و اطلس حرمين بماند و به دست فراموشى سپرده نشود كه اين، به معناى زنده نگه‌داشتن فرهنگ و سنت و سيرۀ بنيانگذار اسلام و دودمان پاك او و رهروان راستين نبوت و امامت است و نيز سرمايۀ معنوى براى نسل‌هاى آينده و حفظ هويت امت و غناى روحى اهل قبله و درس‌آموز ثبات و استقامت در راه مكتب و اعتقاد است؛ چرا كه سيرۀ بزرگان و طلايه‌داران وحى و هدايت مانند مردم عادى نيست كه با پايان يافتن عمرشان نقطۀ پايان بر آن نهند، بلكه جاودانگى حيات معنوى و چگونه زيستن با آرمانهاى بلند را مى‌آموزد، اينها تاريخ‌سازانى هستند كه چرخۀ زندگى فرزندان آدم بر محور وجودشان مى‌چرخد و اهداف و آرمان حيات را فراتر از آنچه ديگران مى‌انديشند، ترسيم مى‌كند. به عبارت خلاصه: اينان به بشريت در هر عصر تعلق دارند و بايد جاودانه باشند.
به همين دليل است كه روايات اهل‌بيت از اين نكتۀ بسيار مهم در فرهنگ حج سخن گفته است. هشام بن حكم فلسفۀ وجوب حج را از حضرت امام صادق عليه السلام مى‌پرسد. امام به تشريح اين مطلب پرداخته، ضمن بيان اسرار حج، از زاويه‌هاى گوناگون به اين نكته نيز اشاره مى‌فرمايند:
«فَجَعَلَ فِيهِ الاِجْتِمَاعَ مِنَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لِيَتَعَارَفُوا...