22كرده يكى از آنها شعر مىخواند و ديگران با احساس تمام همراهيش مىكردند. زائران ايرانى براى ديدند مدينه لحظه شمارى مىكنند، در واقع علاقۀ آنان به اهلبيت عليهم السلام و سالها مداحى آن بزرگواران، چنين روحيهاى را به آنان داده است.
در طول راه كه سه ساعت و پانزده دقيقه به طول انجاميد، بخشهايى از چند فيلم در هواپيما به نمايش در آمد، ابتدا اصول ايمنى و بعد برنامهاى براى حج؛ در اين برنامۀ سمعى بصرى، به تفصيل دربارۀ اهميت اين سفر و بركات معنوى آن سخن گفته شد. در ادامه تذكراتى دربارۀ رعايت برخى از مسائل دينى داده شد: خاك از قبور مطهر ائمه برنداريد. در نماز جماعت برادران اهلسنت شركت كنيد. نخ و قفل به پنجرهها نبديد و بسيارى نكات مفيد ديگر. به دنبال آن تذكرات سازمان حج و زيارت و بعد هم تذكرات بهداشتى.
سوار هواپيما شدن براى كسانى كه تاكنون سوار نشدهاند - كه بخشى از حجاج ما چنيناند - كار دشوارى است، هول و هراس به ضميمۀ بىنظمىها، سبب شده تا مرتب تذكراتى به آنان داده شود. در فرودگاه جناب آقاى دكتر سيد محمدباقر حجتى و حجةالاسلام آقاى شيخ صادق لاريحانى كه ايشان سفر اولشان بود را زيارت كردم و تا به آخر در مدينه و مكه با هم بوديم.
معمولاً در طى راه، كسانى مطالعه مىكنند، برخى روزنامه و مجله مىخوانند، كسانى نيز به خواندن مناسك مىپردازند.
فرودگاه جده و كنترل مأموران سعودى
ورود به فرودگاه جده، چند مرحله كنترل را مىطلبد؛ يكبار كنترل گذرنامه و يكبار كنترل اثاثيه و بار افراد. اين كنترل نظم مىخواهد و متأسفانه برخى از زائران ما از اين نظم بىبهرهاند. در بخش كنترل اثاثيه تقريباً تمامى ساكها و چمدانها بازرسى مىشود. در اين بازرسى كتابها و نوشتهها جايگاه ويژهاى دارند. در بخش ما يك افغانى بود كه مرتب مأمران سعودى او را با «اعلام، اعلام؛» يعنى تبليغات، صدا كرده كتابها را براى بررسى به او مىدادند. او نيز سئوالاتى از زائر مىكرد كه آيا كتاب مطالب سياسى دارد يا نه، چيزى بر خلاف عقايد اهلسنت دارد يا نه؟ در ضمن هرچه عكس از علما در اول كتاب يا جداى از