33واقعيات پر شتاب عرصه‌ى زندگى بشر ناممكن بودن اين حيله را دير زمانى است به اثبات رسانده است. يكى از اصول رقابت علمى درست آن است كه امكان داورى به همه‌ى ناظران داده شده و در اين فرايند دمكراتيك اگر پاره‌اى از مردم از روى قناعت و اطمينان مذهب خويش را تغيير دهند چه جاى نگرانى مى‌باشد؟ تنها كسانى به اين نگرانى دچار مى‌گردند كه نسبت به صلابت و استحكام مبانى انديشه‌ى خود ترديد داشته‌باشند.
خامساً: در جاى خود محقق شد تقريب مورد نظر هرگز مفهوم سياسى آن نيست بلكه ريشه در اصول و مبانى برگرفته شده از عقل و شرع و اخلاق دارد. بدين‌سان معلوم مى‌گردد ادله‌ى مخالفانِ تقريب شبهاتى موهون و غير قابل اعتنا مى‌باشد.
موانع تقريب
موضوع نزاع‌هاى مذهبى و فرقه‌اى و صف آرائيهاى شيعى و سنى و اشعرى و معتزلى و صوفى و سلفى و مانند آن پديده‌اى زشت در تاريخ مسلمين بوده و تلخ كامى‌ها و زيان‌هاى جبران ناپذيرى را ببار آورده است. در اين ميان انرژى انبوهى از مسلمين كه مى‌بايست در مسير شكوفايى تمدن اسلامى صرف مى‌شد در جريان اين درگيرى‌هاى فرسايشى و بى‌ثمر تلف گرديد. نسل كنونى اگر اين واقعيت خطير را دريافته و درصدد پايان دادن به جنگ‌هاى مذهبى است بايد نخست آزادانه و مستقل درتاريخ گذشته نظر افكنده، ريشه‌هاى تفرقه و جدايى را بدرستى بشناسد و با جديت عزم خود را در خشكانيدن اين ريشه‌ها بكار بندد. بر اين اساس مبحث حاضر به بررسى ريشه‌هاى نزاع و موانع تقريب اختصاص دارد.
الف - موانع اخلاقى؛ خود بينى، تحجر، خشونت و افراطى‌گرى
يكى از جدى‌ترين موانع راهِ وحدت اسلامى و تقريب مذاهب اين است كه بعضى از گروههاى مسلمين خود را مفسر انحصارى دين ناميده و برداشت ها و نظريات اجتهادى خود را اسلام محض دانسته و هر كه را با آنها در اين باورها شريك و همراه