9بنا بر اين كسى كه وقت او به گونه‌اى تنگ است كه نمى‌تواند حج را درك كند و يا برايش مشقّت و حرج شديد دارد، حج بر او در آن سال واجب نيست.
مسايل عمومى استطاعت
مسأله 36 كسى كه خودش مستطيع است بايد ابتدا حَجّة الاسلام را به جا آورد و نمى‌تواند قبل از انجام آن از طرف ديگرى براى حج نايب شود و يا براى خود حج استحبابى به جا آورد. و اگر حج نيابى يا استحبابى به جا آورد باطل است.
مسأله 37 اجازه شوهر براى رفتن به حجّ واجب، لازم نيست و زن بايد حج واجب خود را به جا آورد هر چند شوهرش راضى به مسافرت او براى حج نباشد.
مسأله 38 اجازه پدر و مادر در صحّت حَجّة الاسلام براى شخص مستطيع شرط نيست.
مسأله 39 اگر با وجود شرايط استطاعت، حج را ترك كند، حج بر ذمّۀ او مستقر مى‌شود و بايد به هر نحوى كه مى‌تواند در سالهاى بعد حج را به جا آورد.
فصل دوم نيابت در حج
قبل از بيان شرايط نايب و منوب عنه، بعضى از موارد جواز نيابت و وصيت به حج و احكام آنها را متذكّر مى‌شويم.
مسأله 40 كسى كه حج بر او مستقر شده، اگر بر اثر پيرى يا بيمارى قدرت رفتن به حج را ندارد و يا براى انجام او حرج و مشقّت دارد و اميدى به بهبودى و قدرت پيدا كردن بر انجام حج بدون مشقّت را هر چند در سالهاى آينده نداشته باشد واجب است نايب بگيرد. ولى كسى كه حج بر او مستقر نشده واجب نيست نايب بگيرد.
مسأله 41 بعد از آن كه نايب عمل را به جا آورد، حج از منوب عنه معذور ساقط مى‌شود و لازم نيست خود او حجّ به جا آورد اگر چه بعداً عذرش برطرف شود. ولى اگر عذر او در اثناء عمل نايب برطرف شود، واجب است حجّ را اعاده كند و در اين صورت حج نايب براى او كفايت نمى‌كند.
مسأله 42 اگر كسى كه حج بر او مستقر شده در طول راه بميرد، در صورتى كه بعد از احرام بستن و داخل شدن در حرم فوت كند، از حَجّة الاسلام كفايت مى‌كند. ولى اگر قبل از احرام بستن بميرد مجزى نيست. و كسى كه بعد از محرم شدن و قبل از داخل شدن در حرم فوت كند، بنا بر احتياط واجب كفايت از حَجّة الاسلام نمى‌كند.
مسأله 43 كسى كه حجّ بر او مستقر شده، اگر پيش از انجام حج فوت كند، ورثۀ او بايد از اصل مال از طرف او نايب