21مربوطه به هر يك، ديد روشنى در بررسى رخدادها و حوادث پيش آمده به نويسنده بخشيده است كه گاه در متن سفرنامه، اشاراتى بدان مىنمايد.
مسير سفر حج، گاهى از راه زمينى، گاه از راه كوه و گاه از راه دريايى مىگذشته است كه هركدام از اين راهها به دليل شرايط خاص جغرافيايى و امنيتى، با مشكلاتى همراه بوده است.
در اين بين، برخى حجاج مسير دريايى را برگزيده و بهخصوص از درياى هند، در مسير رفت يا بازگشت گذشتهاند؛ البته بدون اينكه وارد بنادر هند بشوند كه اختصاراً به تعدادى از آنها اشاره مىكنيم:
الف) سفر فخرالدين جزائرى به سال 1340 ق كه در مسير رفت از درياى هند گذشته است.
ب) سفرنامه ايازخان قشقائى به سال 1340 ق كه در مسير رفت و بازگشت از درياى هند صورت گرفته است.
ج) سفرنامه از شخصى ناشناخته به سال 1317 ق كه در مسير رفت از بندر عباس و سپس درياى هند گذشته است.
د) سفرنامه شهاب تربتى در سال 1317 ق كه در مسير بازگشت، از جده و عدن و درياى هند گذشته است.
ه) سفرنامه ملاابراهيم كازرونى به سال 1315 ق كه بازگشت وى از مسير جده، عدن و اقيانوس هند بوده است.
و) سفرنامه دختر فرهاد ميرزا به سال 1297 ق كه در راه بازگشت از جده، به درياى هند رسيده است.
ز) سفر نجمالملك در سال 1296 ق كه مسير رفت وى از اقيانوس هند بوده است.
ح) سفرنامه محمدعلى بروجردى به سال 1261 ق كه رفت و بازگشت وى از درياى هند بوده است.