50برد. ايشان مى‌نويسند:

كسى كه حج افراد انجام مى‌دهد، عمره مفرده مى‌گزارد. اگر پيش از انجام حج آن را انجام ندهد و اگر بر عمره مفرده استطاعت نداشته باشد يا نذر نيز واجب نشده باشد، انجام آن پس از حج افراد، واجب نيست. ¹

صاحب جواهر در شرح كلام محقق حلى، كه معتقد بود پس از حج افراد بايد عمره مفرده گزارده شود، مى‌نويسد: «انجام عمره مفرده، بر مكلفى كه حج افراد انجام مى‌دهد، در صورتى واجب است كه عمره بر او واجب شده باشد». ²

علامه حلّى در اين باره مى‌نويسد: «اگر شخصى براى حج افراد استطاعت پيدا كند و براى عمره آن، استطاعت نداشته باشد، تنها حج واجب است، بنابر قول اقرب». ³

4. ادله مدّعا

ممكن است براى اثبات اين مدّعا كه «عمره مفرده هميشه پس از حج قران و افراد واجب نيست»، به ادله‌اى تمّسك گردد. آنها را در سه بخش بررسى مى‌كنيم:

ز

روايات فراوانى وجود دارد كه عمره مفرده، از جهاتى مانند حج است كه از جمله، شرايط استطاعت، فوريت و مقدارِ وجوب است. به دليل‌هاى گوناگون، از جمله اجماع، سيره و روايات ثابت شده است كه حج، در عمر هر انسانى، يك بار بيشتر واجب نيست. بنابراين اگر كسى پيش از حج قران و افراد، عمره مفرده را انجام دهد و استطاعت نسبت به آن ندارد، نبايد بر او واجب باشد. اما رواياتى كه دلالت دارد عمره مفرده همانند حج است، فراوان است؛ از جمله صحيحه زراره است كه از قول، امام‌باقر(ع) در حديثى آورده كه فرمود:

العمرة واجبة على الخلق بمنزلة الحج لأنّ الله تعالى يقول: (وأتمّوا الحج والعُمرَةَ للهِ) ⁴.

عمره بر انسان‌ها واجب است، همانند حج؛ زيرا خداوند مى‌فرمايد: «حج و عمره را براى خدا به پايان برسانيد».