49افراد بايد عمره مفرده انجام گيرد. ايشان پس از بيان مناسك آن دو، مى‌فرمايد: «واجب است بر او (كسى كه حج افراد انجام داده است) انجام عمره مفرده». ¹

جمع‌بندى

از كلمات فقها روشن شد كه شايد اول فقيهى كه تصريح كرده بر وجوب عمره مفرده، پس از حج قران و افراد، شيخ طوسى(رحمه الله) بوده است و فقهاى پيش از او، با اينكه در مقام بيان تعريف و تبيين اجزاى حج قران و افراد بوده‌اند، ذكرى از وجوب عمره مفرده، پس از آن دو، به ميان نياورده‌اند و كسانى كه همانند محقق حلّى، عمره مفرده را پس از حج افراد و قران واجب دانسته‌اند نيز بيان نكرده‌اند كه انجام آن، جزئى از اعمال حج افراد و قران است يا واجب مستقل است.

3. اقوال فقها

در اين بخش، با نقل نظريات فقها و اختلاف گفتارها، بررسى خواهيم كرد كه آيا عمره مفرده، هميشه پس از حج افراد و قران واجب است يا تنها در زمانى واجب است كه همزمان با استطاعت بر حج قران و افراد، براى عمره مفرده نيز مستطيع شده است؟ اگر به هنگام انجام حج قران و افراد، عمره مفرده واجب نباشد، مانند اينكه از پيش، عمره مفرده را به‌جا آورده باشد يا وجوب حج، از باب نذر بوده و عمره مفرده، متعلق نذر نبوده است، در اين موارد آيا به دنبال حج قران و افراد، بايد عمره مفرده نيز آورده شود؟ در اين زمينه، ميان فقها اختلاف است:

الف) نظريه وجوب عمره: از ظاهر عبارات برخى از بزرگان فقها، برداشت مى‌شود كه عمره مفرده واجب است. از باب نمونه، كلام علامه حلى در شرايع ² و شيخ طوسى ³ در مبسوط كه پيش از اين گذشت.

ب) واجب نبودن عمره مفرده: جز در صورتى كه همزمان با حج، براى آن نيز استطاعت داشته باشد؛ از جمله كسانى كه بر اين باورند مى‌توان از آيت‌الله گلپايگانى نام